We zijn nog steeds in El Salvador. Je hebt al enkele keren kunnen lezen hoe het ‘hier’ is. Van de markt in Santa Tecla tot de bitcoinadoptie bij grote ketens in de toeristische plaatsen. Vandaag gaan we naar een klein kustdorpje, naar El Zonte.
Klein in omvang, groot in impact. Want dit is de plek waar het bitcoinexperiment in het Centraal-Amerikaanse land begon. Maar hier ligt ook de grondslag en de blauwdruk voor succes daarbuiten.
Eerst even kort een introductie. Waar zijn we?
We zijn ongeveer een uur rijden van de hoofdstad San Salvador. Via La Libertad en El Tunco kom je vanzelf bij dit dorpje aan. Voorheen bekend als surfplek, nu als oord voor bitcoiners. Je kunt het zien als het Mekka of Jeruzalem van de bitcoingemeenschap.
Waarom? Hier is enkele jaren geleden een circulaire bitcoineconomie gestart, wat het begin is gebleken van iets groots. Vandaag duiken we in de geschiedenis, het heden en de toekomst van deze plek.
- Hope House, het begin
- Bitcoinbetalingen én dollarbalansen
- Bitcoin Beach als voorbeeld
- Costa Rica, Brazilië, Guatemala en Zuid-Afrika
- Uitbreiden .. naar jouw dorp?
Hope House, het begin
Voordat we naar bitcoin kijken, gaan we terug in de tijd. Terug naar 2009. Niet voor de lancering van de bitcoin whitepaper, maar voor het project dat Michael “Mike” Peterson in het surfdorpje startte.
Onder de name Hope House en met het motto Filling The Love Tank of The Children in El Zonte kwam er een social project in de kustplaats.
Samen met een team van lokale enthousiastelingen zijn er allerlei activiteiten georganiseerd, omtrent vier pijlers:
- Spiritualiteit
- Educatie en technologie
- Support en hulp in de community
- Recreatie
Het project draaide jaren, tot er ineens een grote verandering kwam. Er kwam een donatie binnen van een anonieme bitcoiner, met één voorwaarde: “Maak een circulaire economie.” Financiële educatie voerde verre van de boventoon in de community, wat na deze dag compleet veranderde. Zo ontstond het project ‘Bitcoin Beach’. Bij aankomst kan je dit niet ontgaan, getuige onderstaande foto van Entrada #3 (ingang 3).
Bitcoin Beach (en de wallet)
Het gezicht van dit project is Roman Martinez, ook wel bekend als Chimbera. Hij vertelde ons meer over de beginjaren.
In El Zonte waren het eerst de gezinnen die werden gestimuleerd om de lightningapp Wallet of Satoshi te downloaden. Pas daarna waren de winkeliers aan de beurt.
“Als mensen realiseren dat ze rijst, bonen en kippen (en andere dingen die ze nodig hebben) kunnen kopen met bitcoin, dan gaan ze het vanzelf als geld zien.”
Fast forward zijn er tientallen plekken en meer dan honderd mensen die gebruik maken van bitcoin. Als je in El Zonte rondloopt is dit ook duidelijk te zien: overal zie je het bitcoinlogo.
Roman vertelt dat ze het slim aanpakten:
“De winkeliers konden initieel alleen bij ons hun bitcoin inruilen voor dollars, want ze hadden natuurlijk ook cash geld nodig. De ATM van Athena Bitcoin kwam pas later in het dorp. Dit was nodig om (1) inkopen te kunnen doen en (2) ook als optie tegen volatiliteit.”
“Het is een proces en het kost tijd om dit te bouwen. En je moet een manier vinden om donaties te ontvangen en dit geld aan de lokale bevolking te geven. Je moet ze ook actief vragen of je met bitcoin kunt betalen door ze uit te leggen dat het salaris hetzelfde blijft.”
Geluk bij een ongeluk was de pandemie. Doordat toerisme in het surfdorpje stil kwam te liggen en men niets meer verdiende, waren bitcoindonaties een gouden greep. Dit bleek dé manier om mensen betrokken te maken bij het project. Door gratis geld uit te delen, kwam de adoptie op gang. Pas nadat iedereen gratis sats had gekregen, verlegde Bitcoin Beach de focus naar de winkeliers:
“Je moet eerst focussen op één winkelier. Dat duurt lang, maar de anderen gaan dan al snel zien dat hij goed verkoopt.”
Hier zat ook weer een hele strategie achter; eenvoudig was het niet:
“We vroegen de eerste winkelier om alle verkopen op te schrijven. Aan het eind van de week keken we dan wat ze in de wallet hadden. Als ze voor $100 spullen hadden verkocht en in de wallet hadden ze $95. Dan legden wij $5 bij naast deze $95, in ruil voor alle bitcoin.”
“De week later verkochten ze voor $60 aan producten, maar hadden ze $70 in hun wallet. Dat zouden ze dan kunnen inruilen voor $60. Soms deden ze dat. Maar bij de derde week, hielden ze toch bitcoin aan. We geven ze een optie. Ze begonnen zelf te kiezen om het 50-50 te doen.”
Het waren ook de grootste winkeliers die het laatst iets met bitcoin omarmden, terwijl de kleinere winkeltjes het voortouw namen. Voor de luxere restaurants en hotels was het slechts een extra betaaloptie, omdat ze al creditcardbetalingen aanboden.
“De educatie komt in cycli. Wat betreft het overhalen van winkeliers is het soms beter als mensen vragen of ze er mee kunnen betalen, dan als het Bitcoin Beach-project ze probeert over te halen.”
De winkeliers beginnen volgens Roman nu ook hun geld uit te geven om inkopen te doen. Zo is er dus een ware circulaire economie gestart. Zoals beloofd!
“Het duurde ons drie jaar om hier te komen en we zijn maar een kleine community.”
Ter referentie: bankrekeningen zijn schaars in El Zonte. In winkeltjes kon je lange tijd alleen met contant geld betalen, tenzij je naar de luxere ‘resorts’ ging zoals Palo Verde, Puro Surf of Garten.
De beroemde schaafijsverkopers (zie foto hieronder), supermarktjes of pupuseria’s accepteerden alleen cash. Tot enkele jaren geleden!
In het Hope House kun je overigens één van de 200 Chivo-ATM’s terugvinden, waar je gratis dollars voor sats kunt wisselen (en vice versa).
Bitcoin Beach wallet
Met behulp van Galoy werd ook een speciale bitcoinwallet ontwikkeld voor de regio. Deze app heeft onlangs een nieuwe update gekregen. Daardoor kunnen locals zowel bitcoin als dollars aanhouden.
Daarmee past de Bitcoin Beach Wallet in het rijtje met Strike en Chivo, waarin je beide bitcoin kunt ontvangen terwijl je géén blootstelling hoeft te hebben aan volatiliteit.
Blauwdruk en voorbeeld
Inmiddels zijn we al weer drie jaar verder. “De rest is geschiedenis”, zou je bijna kunnen zeggen. Want naast dat dankzij het succes van Bitcoin Beach de president ook heil in bitcoin begon te zien, zijn er wereldwijd soortgelijke projecten gestart. Daarover later meer.
Onlangs publiceerde Bitcoin Beach een whitepaper waarin ze stap voor stap uitleggen hoe jij zelf een soortgelijke circulaire economie kunt starten. Paco, een van de auteurs, vertelt:
“Er zijn plekken die hetzelfde willen doen. Het doel is om ze te helpen, zodat ze niet van scratch hoeven te beginnen. We leggen de fundering uit van het social project, niet de technologie. We leggen uit hoe bitcoin de tool is die al de social projects mogelijk maakt.”
We kregen inzichten in het document en spraken erover met Chimbera:
“Het is niet een whitepaper zoals Satoshi die schreef. Het is een richtlijn. Het idee is dat je de juiste vragen kunt vinden.”
“Ik denk dat een startpunt is dat je overal een social project kunt beginnen. Als je de juiste mensen hebt die het willen starten, dan kan het zeker werken. Ons team is nu circa 10 tot 12 mensen, maar we hebben veel projecten. Je moet er met één starten, en niet alles tegelijk willen doen.”
Roman geeft een voorbeeld: “Begin elke woensdag met een potje voetbal voor de kinderen in de buurt, als activiteit. Dat is een Bitcoin Beach-achtig-project. Hier is het surfen, maar in Afrika zal dat voetbal zijn. Of bijvoorbeeld dat je plastic afval inzamelt en ze dan sats geeft.”
Een van de grootste fouten die social projecten maken, is volgens Martinez om alles te bouwen rondom geld.
“Iedereen zegt ‘ik wil iets beginnen, maar ik heb geen geld’. Het belangrijkste dat je moet begrijpen is dat het project draait om tijd en geduld. Mensen gaan het dan vanzelf zien. Begin klein, begin minimaal. Dat hoeft niet veel te kosten.”
“Als je sustainable wilt zijn, moet je dat vooral zijn qua tijd die je er in stopt.”
Daarnaast maakt bitcoin het stukken makkelijker om donaties te krijgen: “Voorheen was dat niet mogelijk”, zo vertelt Roman. Daardoor kunnen ze sats blijven uitdelen en het project in stand houden.
De eerder genoemde whitepaper is opgesteld op basis van zeven BUBBLEs, Basis Underlying Bitcoin Beach-Like Efforts. Deze zijn:
- BUBBLE-00: Proloog
- BUBBLE-01: Definities
- BUBBLE-02: Motivaties
- BUBBLE-03: Team
- BUBBLE-04: Tractie
- BUBBLE-05: Technologie
- BUBBLE-06: Financiering
- BUBBLE-07: Marketing
In de whitepaper kun je ook de originele brief van Peterson lezen, die hij schreef als pitch voor het project:
“Bitcoin will be distributed to families with children attending the local school. This allows the bitcoin to be widely distributed, gets the resources where they are most needed (families with children), and encourages the continued education of the local kids — most students in this area often drop out before fifth grade because the parents start having them work in the field to help provide for the family.”
“We will work with the local business owners to teach them how to accept bitcoin and explain how the injection of bitcoin in the local community will provide opportunities for increased sales. We will also work with the local water project that provides all the village’s water services to ensure people can pay their bills in bitcoin.”
“Finally, we will have someone living in the community helping the people download phone wallets and holding their hands through the initial use of bitcoin to purchase goods and pay bills.“
Costa Rica, Brazilië, Guatemala en Zuid-Afrika
Het idee wordt momenteel al op enkele andere plekken gedupliceerd. Onder andere in Costa Rica, Brazilië, Guatemala en Zuid-Afrika beginnen deze grassroots projecten steeds meer tractie te krijgen. Allemaal hebben ze een catchy naam:
- Bitcoin Jungle
- Bitcoin Praia
- Bitcoin Lake
- Bitcoin Ekasi
Roman noemt dat ze zijn geïnspireerd door Bitcoin Beach, maar dat sommigen ook fouten maken:
“Ze focussen op de adoptie bij winkeliers, zodat je er overal kunt betalen. Dat helpt voor toeristen. Maar focus op de mensen is belangrijker. Je moet een manier vinden waarop de locals toegang hebben tot bitcoin.”
Uitbreiden .. naar jouw dorp?
Ken jij een community ergens in het buitenland waar bitcoin een probleem oplost? Of het nu financiële inclusie, hoge inflatie of iets anders is? Dan heb je nu een whitepaper als blauwdruk die je kunt gebruiken. Wellicht ook in Nederland. In Arnhem is er al een bitcoineconomie opgebouwd door Bitkassa. Maar dit kan ook bij de lokale voetbalclub of via het buurthuis.
Het team van Bitcoin Beach (Mike Peterson, Jorge Valenzuela, Roman Martinez en Hirvin Palma) was al langer betrokken in een community. Deze relatie en het vertrouwen tussen het team en de bevolking is cruciaal. Daarnaast is het creëren van tractie niet eenvoudig. De tip van Roman is: begin nederig en klein.
“It is best to start focused on a small area and let the movement expand naturally from there.”
Qua financiering was er een indirect gevolg: toerisme. Zoals dit artikel begon: El Zonte is het Jeruzalem van de Satoshi-aanhangers geworden, waar sinds vorig jaar veel bitcoiners een permanente verblijfplaats hebben gevonden.
Dit zorgde voor een soort van vliegwieleffect, waarbij er steeds meer mensen van het project hoorden, op bezoek kwamen, een steentje wilden bijdragen, wat het weer extra naamsbekendheid gaf, et cetera. Verder deelt Roman tips over de marketing, terug te vinden in de whitepaper.
Een laatste tip is: “Accepteer geen shitcoins. Want de donateurs willen er dan iets voor terug zien. Begin er niet aan! Accepteer het niet, zelfs niet als je het direct wilt omzetten.”
Dit is was het verhaal uit een klein dorpje dat een groot gevolg heeft gehad op het hele land El Salvador. En misschien wel op de hele wereld; want dit zal voor altijd de plek zijn waar het allemaal begon. Wil je zelf een bezoekje brengen aan deze plaats? Stuur ons een mailtje! We delen graag enkele tips&tricks voor een reis naar dit bedevaartsoord!
Groeten uit El Zonte,
Arnold