De evolutie van geld heeft een lange geschiedenis. Van schelpen, zout, vee en stenen tot goud. Al deze pogingen om te komen tot de ideale vorm van geld zijn uiteindelijk geremd door hun tekortkomingen als monetaire goederen. Maar met bitcoin is alles veranderd.

Een monetaire evolutie

Laten we beginnen met de volgende vraag: waarom streeft de mensheid naar de ideale vorm van geld? In principe doen we dit om het individu in staat te stellen op een zo productief mogelijke manier deel te nemen aan de maatschappij. Een bloeiende maatschappij is echter niet mogelijk zonder het individu. Een maatschappij waarin het individu floreert, draagt daarom bij aan een optimaal functionerende samenleving.

Om te komen tot een optimaal functionerende maatschappij is samenwerking en standaardisatie nodig. Geld is daarbij het meest universele goed ter wereld, omdat het alles raakt en betrokken is bij het overgrote deel van menselijke interacties. Anders gezegd, geld is een groot onderdeel van onze interacties met anderen, maar ook met goederen of zelfs je woonplaats.

Nu naar de rol van bitcoin. Hoe staat het er eigenlijk voor met de bitcoineconomie? Goud is duizenden jaren monetair superieur geweest aan alle andere goederen. Tenminste, het was eeuwenlang hét wereldwijde geld.

Schelpen, tabak, zout, vee: er zijn zoveel pogingen gedaan door onze voorouders om te komen tot de ideale vorm van geld. Stuk voor stuk zijn ze geremd door hun tekortkomingen als monetaire goederen. Een voorbeeld: tabak is als geld gebruikt in de koloniale periode van de Verenigde Staten. In de 17e en 18e eeuw is tabak een belangrijke grondstof en exportproduct van de kolonisten, en is het ook gebruikt als een vorm van ruilmiddel. Tegenwoordig kom je met tabak een heel eind als valuta in sommige gevangenissen, maar bij de Albert Heijn gaan ze je er geen brood voor geven. Wat geld is, is ook locatie – en tijdsafhankelijk.

Goud was sterker in het opslaan van waarde door de tijd, wat het een geschikte rekeneenheid maakte. Toch is het er niet in geslaagd om de laatste stap te maken die de wereld met elkaar verbindt, de digitale transitie. We kunnen concluderen dat het fiat-experiment slechts een transitiefase is van de goudeconomie naar de bitcoineconomie. Een tijdelijke zijstap van proof-of-work naar proof-of-stake en met bitcoin gaan we nu weer terug naar proof-of-work.

De digitale transitie

Met de komst van computers en het internet is informatie direct wereldwijd beschikbaar. Goud kan niet mee in deze transitie en blijft steeds verder achter als de favoriete steen van een aantal boomers. Wie de eigenschappen van goud vergelijkt met bitcoin komt al snel tot de conclusie dat bitcoin niet alleen superieur is als geld, maar ook als globaal gedistribueerd boekhoudkundig systeem.

Het reguleert elke 10 minuten het eigendomsrecht binnen dit vrijwillige systeem. Bitcoin verwerkt namelijk in elk blok de nieuwste transacties. Vervolgens wijst het eigendomsrecht toe aan de houder van de private key van de munten op elk adres in de meest recente UTXO-set. Dit is een sterker monetair fundament dan zowel goud als fiat en kan als basis dienen voor het monetaire systeem van de komende paar duizend jaar.

Goud is duizenden jaren lang beschouwd als het beste monetaire goed, maar er was geen manier om het te beschermen behalve fysieke beveiliging en vertrouwen in anderen om eigendomsrechten te respecteren. Bitcoin doet dit op een superieure, digitale manier en maakt hiermee ook direct het gehele fiatsysteem overbodig. Fiat maakte het namelijk mogelijk om wel op een digitale manier waarde uit te wisselen, echter met een aantal tekortkomingen zoals, maar niet gelimiteerd tot:

• Centralistisch: gebouwd op vertrouwen in instituties
• Machtig: ondemocratische zeggenschap en macht bij kleine groepjes mensen
• Gesloten: gesloten systeem waarvoor toestemming nodig is voor deelname
• Duur: dure fees voor wereldwijde transacties
• Traag: limitaties op de snelheid van deze lange afstand transacties
• Kloofversterkend: inflatie.

Financieel privilege

In het westen zijn mensen opgegroeid in het fiat-systeem en weet men niet beter. Dit is wat we altijd hebben gehad en het lijkt prima te werken. De vraag is echter, is dit het beste systeem wat we kunnen bereiken als mensheid?

Of is er een verbetering mogelijk waarmee we als mensheid een stap vooruit kunnen zetten? Om te begrijpen welke stap we kunnen zetten, moeten we ons financiële privilege aan de kant zetten en met een frisse blik naar het financiële systeem kijken. Bijvoorbeeld, is het normaal dat het hoofd van de Federal Reserve, een private instantie in handen van grootbanken, beslissingen kan nemen die de waarde van de dollar, de wereldreservemunt, beïnvloeden?

Opgesloten in een cash-economie

Ik woon zelf in Mexico en kan met eigen ogen zien dat veel mensen uit mijn dorp veroordeeld zijn tot de lokale economie. Zonder bankrekening zijn ze in principe veroordeeld te handelen in een reikwijdte die cash geld toestaat.

Zelfs al hadden ze een eigen vervoermiddel, zoals een auto, is het voor hen niet heel efficiënt en lucratief om over grote afstanden te handelen. Er zijn wel mogelijkheden, maar dan komen er dienstverleners als tussenpartij die een groot gedeelte van de winst afsnoepen. Op een salaris van omgerekend 25 euro per dag is dat een flinke slok op een borrel.

Wist je dat slechts 25% van de wereldbevolking toegang heeft tot een valuta met minder dan 5% inflatie per jaar? Of dat 1,7 miljard volwassenen wereldwijd niet eens een bankrekening hebben? Ter vergelijking: dit is ongeveer 100 keer de bevolking van Nederland! “Gelukkig hebben we Tikkie” zeggen veel Nederlanders. Tikkie is slechts een druppel op een gloeiende plaat en totaal irrelevant voor iemand in een land als Mexico. Deze mensen hebben met bitcoin nu toegang tot een open monetair systeem en kunnen daardoor deelnemen aan een grenzeloze wereldeconomie. Een stap vooruit.

Financiële soevereiniteit

Het is daarom tijd om de volgende stap te zetten in de evolutie van geld. In plaats van bitcoin simpelweg als een betaalmiddel of opslag van waarde te gebruiken, kunnen we het gebruiken om financiële soevereiniteit te bereiken.

Financiële soevereiniteit is het idee dat individuen volledige controle hebben over hun eigen financiën en niet afhankelijk zijn van banken, overheden of andere tussenpersonen.

Hoe bereiken we deze financiële soevereiniteit? Het begint met het begrijpen van de kracht van bitcoin. Bitcoin is niet alleen een digitale munteenheid, het is ook een gedecentraliseerd boekhoudsysteem dat iedereen kan gebruiken zonder toestemming van een centrale autoriteit. Dit betekent dat individuen hun eigen financiële transacties kunnen beheren zonder tussenkomst van een bank of overheid.

Dit maakt het voor de 1,4 miljard mensen mogelijk om mee te gaan doen met de digitale economie. Een enorme boost in samenwerking en standaardisatie is hiervan een logisch gevolg.

Financiële kloof

Het is echter belangrijk om op te merken dat er nog steeds een aanzienlijke kloof is tussen de bitcoineconomie en de traditionele financiële sector. Dit is echter positief. De traditionele financiële wereld is niet gebouwd op een fundament dat nog duizenden jaren mee kan, bitcoin heeft die potentie wel.

Naarmate de bitcoineconomie groeit, zal dit voor steeds meer mensen duidelijk worden. De roep om wetgeving en regulering uit de traditionele financiële wereld komt bij mij over als een gebrek aan evolutionaire wilskracht. Bitcoin is een zelfregulerend monetair systeem en wie niet meedoet met de gestelde regels zal zélf degene zijn die achterblijft. Bitcoin tikt gewoon elke 10 minuten een blok, precies zoals voorgeprogrammeerd. Rules, not rulers.

Het succes van bitcoin laat zien dat er een duidelijke behoefte is aan een gedecentraliseerd, grenzeloos en vrijwillig financieel systeem. De opkomst van bitcoin heeft geleid tot een nieuwe economische realiteit, waarin individuen niet langer afhankelijk zijn van financiële instellingen en overheden om hun financiële toekomst te bepalen.

In plaats daarvan hebben ze toegang tot een wereldwijde economie zonder grenzen of financiële barrières. Dit heeft vooral geleid tot een verandering voor mensen in ontwikkelingslanden, waar de lokale cash-economie vaak niet functioneert en toegang tot de wereldwijde economie zeer beperkt is.

De bitcoineconomie

Deze verschuiving naar een bitcoineconomie is duidelijk zichtbaar in landen als El Salvador, Brazilië, Nigeria en de Filipijnen. El Salvador is bijvoorbeeld het eerste land ter wereld dat bitcoin als wettig betaalmiddel heeft geaccepteerd. Het land zet zich daarmee in voor financiële inclusiviteit en een gedecentraliseerde economie. Brazilië en Nigeria zijn beide opkomende economieën waar bitcoin een belangrijke rol kan spelen bij het bieden van toegang tot de wereldwijde economie en het ontsnappen uit de lokale cash economie. In dit artikel van Arnold kun je zien welke rol bitcoin speelt in de Filipijnen.

Maar het is niet alleen in deze landen waar de bitcoineconomie een bottom-up groei laat zien. Er zijn meerdere bitcoin hotspots, zoals de Bitcoin Jungle in Costa Rica, het Bitcoin Lake in Guatemala en Lugano in Zwitserland. Deze plekken ontwikkelen zich als hubs voor bitcoin ondernemers en techneuten die geloven in de potentie van een gedecentraliseerde economie.

Call to action, een oproep tot meer proof-of-work

Wie goed kijkt, ziet dat bitcoin langzaamaan infiltreert in lokale samenlevingen. Voordat het een wereldwijd geaccepteerd betaalmiddel is, zijn we waarschijnlijk nog jaren verder. Bitcoin zal de komende jaren via o.a. het lightningnetwerk een steeds grotere rol gaan innemen in digitale diensten en netwerken. Denk aan Nostr, Fountain, Sovryn en andere initiatieven die een glimp van een flitsende nieuwe toekomst laten zien. Microbetalingen en sats streamen in een 24/7 grenzeloze digitale economie verandert alles. Echter, voordat we het einde van hyperbitcoinisatie bereiken, is er nog werk aan de winkel. 

Een beter milieu begint bij jezelf, dus indien je zelf al jaren hodlt, kun je je afvragen of het niet eens tijd wordt om actiever met bitcoin aan de slag te gaan. Je kunt namelijk zelf ook bijdragen aan de bitcoin economie. Neem bijvoorbeeld een baan in de industrie, sluit je aan bij een community of implementeer bitcoin in jouw onderneming. Rome is niet in één dag gebouwd, maar ook niet met alleen hodl’en. Het is tijd voor wat meer proof-of-work. Hoe kun jij bijdragen?