Bitcoin = energie. Het is een ietwat prikkelend statement, maar het is niet onjuist. Je kunt immers alleen nieuwe bitcoin maken door ergens werk in te stoppen: proof-of-work. En dit slurpt energie. Veel energie.
De Nederlander Danny Oosterveer, in het dagelijkse leven werkzaam bij bitcoin custodian AMDAX, heeft een manier bedacht om zélf bitcoin te kunnen minen (en verdienen) op basis van flexibele energieprijzen. Want de elektriciteitsmarkt is zo geëvolueerd dat je soms gratis (of nagenoeg gratis) stroom kunt afnemen. Hiervoor moet je wel goed timen én slim zijn.
Of anders gezegd: je kunt een slim maatje programmeren die dit voor jou doet. Danny maakte met behulp van een Raspberry Pi een Energiemeester.
Wat doet jouw Energiemeester precies?
“Misschien is het eerst goed om het te hebben over dynamische energieprijzen, want dat is voor veel mensen nog een onbekend fenomeen”, zo start Danny.
“Energieleveranciers kopen stroom per uur in (dagelijkse uurprijzen). Die stroom is goedkoop als er veel zon- en windenergie beschikbaar is op een dag. Als er weinig zon en wind is, dan moeten er gas- en kolencentrales draaien en dat is relatief duur. Van die uurprijzen merk je als consument niks als je een (lang) lopend energiecontract hebt. “
Er zijn echter steeds meer energiemaatschappijen waar je een stroomprijs per uur betaalt. De zogeheten dynamische prijzen. Je weet dan een dag van tevoren wat de prijzen per uur de volgende dag zijn. De verschillen tussen die uurprijzen kunnen best groot zijn.
“Ik heb vannacht mijn elektrische auto opgeladen voor gemiddeld 3 cent per kilowattuur (kWh incl. btw, excl. energiebelasting). Maar tussen 17.00 en 19.00 ligt de prijs boven de 20 cent per kWh. Het leuke van dynamische prijzen vind ik de economische prikkels die er zijn. Het lokt uit om je verbruik aan te passen en je energieverbruik zoveel mogelijk te sturen op de lage tarieven.
Hoe dat eruit ziet, zie je hieronder.
Danny vervolgt: “De hoeveelheid duurzame energie die het net op komt, groeit flink. Er zal steeds vaker overcapaciteit ontstaan, wat resulteert in lage prijzen. Of soms zelf negatieve prijzen, omdat het energienet de overtollige stroom niet aan kan.”
“Dat biedt kansen, zo is mijn gedachte. Daarom ben ik thuis aan het experimenteren, en heb ik een Antminer S9 gekocht.”
In deze editie van Bitcoin Focus legt Danny uit hoe hij z’n bitcoin miner automatisch aan- en uitzet, daarmee z’n huis verwarmt en hoe jij dit zelf óók kunt doen.
Je gebruikt een S9 Antminer. Is dat omdat het puur hobby is, of is het het ook waard om dit met duurdere miner rigs te doen?
“De algemene consensus is dat mining in Nederland te duur is. En op het eerste gezicht klopt dat ook. Kijk naar de normale energieprijzen, en je ziet al snel dat die ver boven het break-evenpoint van een bitcoinminer zit. Maar de lage uurprijzen, die bieden wel een kans.”
“Een nieuwe bitcoin miner, bijvoorbeeld een Antminer S19, is een flinke investering. Zo’n apparaat moet dan ook flink wat uren draaien om zijn investering terug te verdienen. Maar wat nu als je een oude miner hebt, die niet altijd aan hoeft en je alleen kunt laten draaien als die prijzen laag zijn?”
“Ik dacht ik ga het gewoon proberen en kijken of het kan. Dat leidde uiteindelijk tot de Energiemeester.
En zo ging Oosterveer aan de slag en bouwde de zogenoemde Energiemeester.
Wat doet jouw Energiemeester precies?
“In de kern is de opzet van de Energiemeester vrij eenvoudig. Hij leest de dynamische energieprijzen uit via een API. Die vertelt je elk moment van de dag wat de huidige uurprijs is. Op basis van die gegevens stuur ik devices aan.”
“Dat kan op basis van een critical value. Bijvoorbeeld: zet de miner aan als de stroomprijs onder de 5 eurocent komt. Maar je kunt het ook complexer maken.”
“Zo stuur ik er ook het opladen van mijn elektrische fietsen mee aan. Die fietsen staan het grootste deel van hun tijd in de schuur, en alleen wanneer de prijs in de laagste 5 procent in het prijsbereik van de lopende zeven dagen komt, dan mogen ze opladen.”
Hoe ziet dat er onder de motorkap uit?
“De Energiemeester is in feite een Raspberry Pi waar Home Assistent op draait, een open source domotica software. Die leest de dynamische energieprijzen in via een API. Home Assistent ondersteunt een breed scala aan standaarden voor slimme devices, zoals WiFi-devices, Z-Wave en Zigbee.”
“Het zijn allemaal protocollen voor draadloze communicatie met elk hun eigen voor- en nadelen. Hiermee kun je bijvoorbeeld slimme wall plugs koppelen. Die wall plugs kun je aan – en uitzetten, en daarmee dus de apparaten die er op zijn aangesloten aan- en uitzetten.”
“Miners zijn hier erg geschikt voor. Zodra ze stroom krijgen gaan ze automatisch aan en gaan over tot minen.”
Je schakelt dus apparatuur (en miners) aan en uit op basis van energieprijzen. Hoe lang duurt dat opstarten en afsluiten?
“Zodra je de stroom erop zet, ben je binnen een minuut aan het minen. Door de stroom er af te halen staat hij per direct uit. Netter zou het zijn om de miner via iets als een API aan te sturen, zodat je ze niet ‘hard’ uitzet. Die tip kreeg ik van CryptoTeun, die thuis een vergelijkbare set-up heeft. Daar ben ik nu mee bezig. De voortgang hiervan zal ik uiteraard ook weer delen.”
Zie zijn vergelijkbare set-up op Twitter!
Je hebt het over dynamische energieprijzen. Welke leveranciers hebben dit op de manier waarop jij het uitleest? Wat heb je van hen nodig (naast een API-koppeling)?
“Je hebt uiteraard een energieleverancier nodig die dynamische energieprijzen hanteert. In de basis werken ze op dezelfde manier. Ze zetten de uurprijs die zij betalen door naar de consument, zonder marge. Het verdienmodel voor hen is dus niet de energie zelf, maar een abonnement op hun slimme app en bijvoorbeeld een eigen winkel waarin je slimme apparaten kunt kopen die je, als het even kan, ook weer aan hun app kunt koppelen.”
“Voorbeelden zijn easyEnergy, ANWB Energie, Frank Energie en Tibber. Hier kun je de dynamische energieprijzen dagelijks bekijken. Je kunt de energieprijzen ook via een API uitlezen, bijvoorbeeld die van ENTSOE. Voor Home Assistent kun je de plugin van Frank Energie installeren.”
Welke prijzen hanteer jij als benchmarks? En waarom?
“Vul een miningcalculator in en je zult zien dat je bij een S9 nu pas winstgevend bent met een stroomprijs van 3 cent. De condities zijn behoorlijk uitdagend als je bitcoinminer bent op dit moment. Ik ben heel blij met hoe ik de miner nu ‘slim’ heb gemaakt en zo kan inspelen op lage stroomprijzen.”
“Persoonlijk kijk ik niet naar de actuele koers, maar ga uit van een waarde van 40.000 euro voor 1 bitcoin. Als het op basis van die prijs winstgevend is, dan slinger ik de miner aan.”
“Maar voor een daadwerkelijk duurzame business case kijk ik verder. Het wordt pas echt interessant als je deze opzet gaat combineren met bijvoorbeeld:
- Het benutten van overcapaciteit van je zonnepanelen (die je niet kunt salderen)
- Het gebruiken van de restwarmte om een gebouw (je huis of werkplaats) te verwarmen
- Bij netcongestie je eigen stroomproductie gebruiken, in plaats van het verloren laten gaan.
Dan kun je naar hele andere energieprijzen kijken, omdat je verlies van energie of alternatief energieverbruik voorkomt. Bert de Groot doet dit bijvoorbeeld al, door kassen van het gas af te halen en deze met restwarmte van miners te verwarmen.
Hierover kon je al lezen in een eerdere editie van Bitcoin Focus, toen we op bezoek gingen bij een bloemenkas in Noord-Holland.
Zou je kunnen zeggen dat de efficiëntie 100% is? Het is óf bitcoin verdienen óf warmte genereren? Er is in feite geen ‘lekkage’?
“Het kan zeker nóg efficiënter. Voor de optimale prestaties zou je miners willen koelen met immersion cooling. Dat houdt de miners koel, en het is heel geschikt om de warmte mee te geleiden en zo voor verwarming in een huis of gebouw te zorgen.”
Voor een voorbeeld van Immersion Cooling kun je naar de set-up DCX kijken. Ze deelden dit op hun Twitter account.
Als je de S9 als verwarmingselement wilt inzetten (en dit is je voornaamste doel), welke dingen moet je dan in ogenschouw nemen?
“Er is nog wel een belangrijke factoor waar je rekening mee moet houden: geluid. Een miner maakt lawaai. Als je een miner wilt gebruiken om je woonkamer warm te houden, dan is dat wel iets waar je rekening mee moet houden.”
Volgens Danny kun je het geluid reduceren door:
- Andere ventilatoren te plaatsen,
- De performance van de miner te dimmen,
- De miner in een ‘doos’ te plaatsen die het geluid vermindert, of
- Je miner slim aan te sturen en bv. alleen in de nacht aan het werk laat.
“Mijn eerstvolgende experiment is dat ik op basis van de temperatuursensor in de brandmelder wil gaan meten hoe warm de ruimte is. Als de ruimte voldoende verwarmd is, dan is dat weer een signaal om de miner ‘slim’ mee uit te schakelen.”
“Mocht je met een miner met een groter vermogen werken, zoals de Antminer S19, dan moet je nog wel wat meer in overweging nemen. Voor een gemiddeld huis heeft een S19 teveel vermogen; hij geeft dan teveel warmte af. Bovendien is het vermogen zo groot dat je hem moet aansluiten op twee groepen in je meterkast.”
Als je het hebt over ‘smart homes’, wat is er nog meer mogelijk in deze IOT-hoek?
“We kennen allemaal de standaardmogelijkheden wel denk ik, zoals het slim schakelen van je lampen. Daarmee kun je bijvoorbeeld lampen ‘s automatisch uitzetten zodra je naar bed gaat. Als ik voor zonsopgang of na zonsondergang naar mijn schuur loop, dan gaat automatisch het licht voor en in de schuur aan. En binnen heb ik een bioscoopmodus die alle lampen in de woonkamer dimt tot een lage stand op het moment dat we een film of tv-serie afspelen.”
“Om je een beeld te geven hoe ver het kan gaan: ons zoontje is een lichte slaper. Als zijn kamerdeur gesloten is, dan weet ik dat hij slaapt. Op dat moment gaat automatisch de stroom van de ‘gong’ van de deurbel.”
“In plaats van de gong, gaat er een berichtje naar onze telefoons. Bovendien roept onze Google Home dat er iemand voor de deur staat. Oh, en als we een film of tv-serie kijken krijgen we in de hoek van het scherm ook een melding te zien, en gaat de tv automatisch op pauze.”
Is dit iets dat voor ‘de gemiddelde particulier’ interessant kan zijn, of werkt dit plug-en-play idee alleen voor de ingewijde bitcoiners?
“Op dit moment zitten we nog verre van plug-en-play. Ik zie dat op korte en middellange termijn niet gebeuren. Veel apparatuur is van zichzelf nog ‘dom’ en veel dingen moet je zelf ‘slim’ maken. Dat vraagt om creativiteit.”
“Bijvoorbeeld: ik wilde graag een berichtje zodra de wasmachine klaar was op zolder, zodat we de was er uit kunnen halen. Om dat voor elkaar te krijgen zit er een slimme wallplug achter de wasmachine, zodat ik het energiegebruik kan uitlezen. Als de wasmachine 90 seconden minder dan 3 watt gebruikt, is voor mij de bevestiging dat de wasmachine klaar is. Dan stuurt hij automatisch een berichtje naar onze telefoons.”
Is de Energiemeester ergens open source in te zien en te gebruiken? Stel: ik wil dit zelf doen: wat moet ik aan hardware onderdelen aanschaffen?
“De basis is een Raspberry Pi, die stroom en internet moet hebben. Qua aansturing kun je kiezen. Ik werk zelf het liefst met Z-Wave apparatuur, omdat daarvan het bereik het sterkst is. Je hebt dan een Aeotec Z-Stick Gen5+ nodig als ‘host’ en een Fibaro Wall Plug waar je de miner op kunt aansluiten.”
“Er zijn dus ook alternatieven die goedkoper zijn. Denk aan Wifi (dan heb je ook geen extra ‘host’ nodig) of Zigbee (daar zijn veel goedkope Chinese sensors en schakelaars voor beschikbaar).”
“Qua software kun je het beste werken met Home Assistant. Er zijn alternatieve zoals Domoticz, maar ik zie zelf geen argumenten om daarvoor te kiezen in plaats van Home Assistant. Het operating system van de miner ben ik nu aan het vervangen voor Braiins. Daarmee kun je ook data uitlezen (zoals de performance, uptime, e.d.) van je miner en kun je hem ook beter dimmen.”
“Om geïnteresseerden wat meer aan de hand mee te nemen ben ik bezig met een gids waarin ik stap-voor-stap beschrijf hoe ik het heb opgezet.”
Je kunt dit idee ook inzetten op bedrijfsniveau, waarbij de set-up een stuk serieuzer wordt. Hoe schaalbaar is dit idee?
“We hebben het nu vooral over thuismining, maar voor ondernemers is dit veel interessanter. Als je een bedrijfspand moet verwarmen, komen daar veel meer kosten bij kijken, zeker als je hoge gasprijzen hebt. Dan is het elektrificeren daarvan extra interessant.”
Danny vervolgt:
“Ik zie ook veel kansen voor bedrijven of boeren die de overcapaciteit van hun zonnepanelen niet kunnen salderen en deze stroom nu in feite door het putje spoelen. Daar waar consumenten nu altijd hun opgewekte stroom mogen terugleveren, zitten daar voor bedrijven beperkingen aan. Voor ondernemers komt er bovendien wel wat meer bij kijken, al is het maar omdat de business case sluitend moet zijn. Vandaar dat ik nu bedrijven adviseer over hoe zij bitcoinmining kunnen inzetten om overcapaciteit te gebruiken of om de verwarming te elektrificeren. “
Met de kennis en kunde heeft Danny van een domme miner (die in wezen enkel en alleen berekeningen uitvoert op basis van gegokte waarden) een slim apparaat gemaakt. Het levert sats (bitcoin) op, geeft restwarmte en maakt optimaal gebruik van dynamische prijzen.
Tot slot nog twee leestips die Oosterveer heeft geschreven: