De verkiezingen staan voor de deur. Op woensdag 22 november mag Nederland weer naar de stembus. Wat zijn de standpunten van de politieke partijen over bitcoin en cryptocurrency? En hoe denken ze over onderwerpen zoals de monetaire economie, energie, (vermogens) belasting en privacy?

De redactie heeft door de verkiezingsprogramma’s gebladerd en komt tot de volgende bevindingen. Vandaag deel 1 met de grootste partijen, aanstaande dinsdag deel 2 met de kleinere.

Focus is een open nieuwsbrief. Steun ons met een vrijblijvende donatie!

1. Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD)

We beginnen met de partij die de afgelopen dertien jaar de vier Rutte-regeringen aanvoerde: de VVD. Ook nu staat de op papier liberale partij wederom hoog in de peilingen met het nieuwe uithangbord Dilan Yeşilgöz-Zegerius, die hoopt premier te worden van het eerste kabinet Yeşilgöz. De partij kent een groot aantal trouwe stemmers en donateurs, en wordt vooralsnog niet afgestraft na vier regeringen Rutte.

Het verkiezingsprogramma van de VVD telt 84 pagina’s, maar het zoekwoord bitcoin leidt tot geen hits. Het woord ‘crypto’ heeft één treffer, maar in een andere context (cryptografie in defensiesystemen). Ook op het gebied van monetaire economie of het bankenstelsel zijn er geen standpunten te vinden, het hervormen van de bestaande systemen zit niet in het bloed van deze partij.

Het minen van bitcoin kost energie en ook in Nederland zijn er vernieuwende concepten waarbij bijvoorbeeld de glastuinbouw miners gebruikt voor duurzame warmte. Kijkende naar de energievoorziening is de VVD voorstander van de komst van een nieuwe kerncentrale. Ze willen twee grote nieuwe kleine kerncentrales (Small Modular Reactors) bouwen, op termijn zelfs vier centrales. Op particulier vlak wil de VVD de belasting op de energierekening verlagen, toch is bitcoin minen in de privé-sfeer niet lucratief in Nederland vanwege de relatief hoge energiekosten met een grote belastingcomponent.

Elk jaar moeten we onze (beetje) bitcoin aangeven bij de fiscus. Bitcoin valt in de meeste gevallen in box 3, met enkele uitzonderingen in box 1 (daytraders). Welke plannen heeft de VVD daarmee? Op pagina 83 staat onder meer:

“We voorkomen dat het belasten van vermogen een excuus wordt om het eigen huis, het pensioen of mkb’ers te belasten. Want net zoals dat werken moet lonen, moet ook het resultaat van hard werken in de vorm van sparen, investeren en winst de moeite waard blijven.”

Wel staat de VVD achter het hervormen van box 3 met het belasten van “daadwerkelijk rendement”. Ze leggen het zo uit:

“Box 3 wordt hervormd naar een belasting op daadwerkelijk gerealiseerd rendement, zoveel mogelijk via een vermogenswinstbelasting. Daarbij kiezen we voor een eerlijk en toekomstbestendig stelsel van belasting op vermogensinkomsten. Een vermogensaanwasbelasting ten aanzien van illiquide vermogens, zoals aandelen en beleggingen in start-ups, familiebedrijven en vastgoed, dat verkocht moet worden om de belastingaanslag te kunnen betalen, wijzen we af. Daarnaast zorgen we voor een vrijstelling voor kleine spaarders.”

Op het gebied van privacy zegt de VVD:

“Wanneer privacywetgeving in de weg staat bij het verbeteren van de veiligheid van burgers, moeten we dat oplossen. De mogelijkheden voor publieke organisaties (zoals sociaal domein, zorg en veiligheid bij gemeenten), private partijen en samenwerkingsverbanden om onderling relevante informatie uit te wisselen om georganiseerde criminaliteit tegen te gaan of fraude te voorkomen worden verbeterd.”

2. Nieuw Sociaal Contract (NSC)

Pieter Omtzigt is met Nieuw Sociaal Contract (NSC) als nieuwe partij één van de belangrijkste uitdagers van VVD in deze verkiezingsronde. Zijn nieuwe partij wil ‘een nieuwe bestuurscultuur’. Er moet een nieuwe wind waaien door politiek Den Haag. Daar horen natuurlijk ook standpunten bij over banken, de euro en bitcoin. Toch?

NSC pleit volgens het partijprogramma voor een fundamentele herziening van de financiële wetgeving om een evenwichtige relatie tussen burgers, banken en de staat te waarborgen.

Ze staan sterk achter het behoud van contant geld als een betrouwbare optie, vooral tijdens technische storingen, om te voorkomen dat burgers volledig zijn uitgesloten van het geldverkeer.

Een ander belangrijk punt is de potentie van een digitale euro (CBDC) om de dominantie van commerciële banken in het digitale geldverkeer tegen te gaan. De partij benadrukt dat de overheid de aangewezen partij is om financiële inlichtingen te verzamelen, niet door winstgerichte instanties in de markt. NSC vindt dat digitaal geld, net als contant geld, anonieme transacties moet toestaan.

Hoeveel de Nederlandse politiek nog te zeggen heeft over de eventuele ‘nieuwe euro’, is echter een belangrijke vraag. De Tweede Kamer stemde bijvoorbeeld massaal tegen de huidige plannen voor een Europese digitale identiteit. Maar dat maakte niets uit: hij komt er toch.

Het woordje crypto of bitcoin komt niet voor in het partijprogramma. De enige link met ‘crypto’ is de originele betekenis, cryptografie: ze benadrukken het belang van het upgraden van overheidsystemen naar ‘quantumveilige cryptografie’.

Het verkiezingsprogramma zit bomvol met beloftes en (allicht) goede intenties. Als je door het programma van NSC bladert kom je echter weinig revolutionairs tegen als het gaat om beleid rondom onze geliefde oranje munt.

3. GroenLinks-PvdA

GroenLinks en de Partij van de Arbeid gaan dit jaar onder één banner de verkiezingen in, met aan het roer: Frans Timmermans. De Limburger was tien jaar lang Eurocommissaris en ook de eerste vicevoorzitter van de Europese Commissie. Naast het verkiezingsprogramma “in heldere taal” telt het volledige programma net iets meer dan honderd pagina’s.

Waar komt het op neer? Wat bitcoin betreft zijn dit de relevante standpunten:

Tegen bitcoin mining
GroenLinks-PvDA wil zich op Europees niveau “sterk voor ecodesignregels”, in het bijzonder om het gebruik van data en rekenkracht voor onder andere cryptomunten aan banden leggen. Gek is dat niet, gezien Paul Tang zich namens de PvDA al jaren lang verzet tégen bitcoinmining.

Voor centrale bankengeld
Verder pleit de combipartij voor “een financieel stelsel dat stabiel is”. Om dit te realiseren zetten ze in op meer centralisatie:

“Door de invoering van een digitale euro via de Europese Centrale Bank, waarmee betaald en gespaard kan worden, verkleinen we de afhankelijkheid van commerciële banken. Contant geld blijft in omloop.”

Meer Europa dus, en minder commerciële banken. Ofwel: een beweging uit de richting van bitcoin, en meer naar centrale banken. En daarbovenop maakt de GroenLinks-PvdA zich sterk voor “een prominentere rol voor duurzaamheidsoverwegingen in het monetaire beleid van de Europese Centrale Bank.” Tot slot wil de partij een zogenoemde Nationale Investeringsbank om via één orgaan projecten te kunnen financieren.

Wat privacy betreft, wil GroenLinks-PvDA de desinformatie op het internet wegnemen door fact checkers in te schakelen, willen ze méér budget voor de Autoriteit Persoonsgegevens en moet het recht op end-to-end encryptie zijn vastgelegd. Achterdeurtjes blijven buiten de deur, zo staat in het partijprogramma. In het verlengde daarvan schrijft de partij dat ze inzetten op gerichte surveillance, in plaats van massasurveillance voor terrorismebestrijding.

Tot slot belangrijk voor bitcoiners: de partij van Timmermans wil de bewijslast omdraaien bij het afpakken van crimineel geld.

“Bij serieuze verdenking is het aan de verdachte om te bewijzen dat de opbrengsten een legale oorsprong hebben.”

Op lange termijn kan dit ook erge implicaties hebben voor bitcoinbezitters, die moeten aantonen waar hun UTXO’s vandaan komen. Maar zo ver is het (gelukkig) nog niet.

4. Democraten 66 (D66)

Het programma van D66 telt maar liefst 244 pagina’s (!). De woorden bitcoin of monetaire economie worden niet genoemd in het verkiezingsprogramma. Wel is de partij voorstander “van het creëren van een publiek verankerd alternatief voor het aanhouden van een rekening bij een commerciële bank, zoals digitaal Centrale Bank-geld”.

Kijken we naar het hoofdstukje energie, dan willen de sociaalliberalen net zoals de VVD twee nieuwe kerncentrales bouwen. Iets waar ook NSC vóór is, maar waar GroenLinks/PvdA tégen is, overigens.

Op het gebied van vermogensbelasting wil de D66 deze verhogen. Op pagina 41 staat onder meer:

“We gaan vermogen eerlijker belasten. Naast het invoeren van een belasting op het werkelijk gerealiseerde rendement, belasten we grote vermogens meer dan kleine. We voeren daarnaast een aparte vermogensbelasting in op vermogens in box 2 en box 3 boven een miljoen, met een hoger tarief boven de twee miljoen. De eigen woning telt hierbij niet mee.”

Verder staat op pagina 241 onder andere:

“Wij verlagen de belasting op werk en verhogen de belasting op vermogen, (over-)winsten, vervuiling en belastingconstructies. Dit versterkt de economie, maakt Nederland schoner en verkleint de ongelijkheid.”

Op het gebied van privacy stelt D66 dat end-to-end encryptie een grondrecht is. Advocaten, journalisten, mensenrechtenactivisten en ieder ander moet veilig online communiceren “zonder dat ze bespioneerd worden door kwaadwillenden”. Metadata (data over data, zoals wanneer, naar wie en hoe laat berichten zijn verzonden) worden opgenomen binnen het briefgeheim.

Verder wil de Europagezinde partij D66 dat er een Europese Digitale Identiteit (eID) er komt en open-source wordt ontwikkeld, zodat iedereen kan controleren of privacy wordt gerespecteerd. De gegevens moeten niet op één plek opgeslagen worden en ook commercieel gebruik mag niet.

5. Partij voor de Vrijheid (PVV)

Het verkiezingsprogramma van de Partij voor de Vrijheid (PVV), de partij van Geert Wilders die sinds 2006 bestaat, is met 46 pagina’s een stuk korter. Over bitcoin, cryptocurrency’s of monetaire economie wordt in het programma met geen woord gerept. Ook komt het woord privacy niet in het stuk voor.

Op het gebied van energie is de PVV voor het bouwen van nieuwe kerncentrales, ook wil de partij de huidige kolen – en gascentrales open houden. Daarnaast wil het de belasting op energie voor particulieren verlagen, evenals de btw die over de energierekening wordt geheven, bedoeld om de lasten van burgers te verlichten. Daarmee ziet de partij van Wilders aanknopingspunten met de VVD, waarmee het graag wil meeregeren.

6. BoerenBurgerBeweging (BBB)

De BoerBurgerBeweging is bij de vorige Provinciale Statenverkiezingen in alle provincies de grootste partij geworden. BBB wil nu ook in de Tweede Kamer meer zetels. We hebben een aantal opmerkelijke punten vanuit hun programma op een rij gezet die raakvlakken hebben met de bitcoinsector:

• De partij vindt dat burgers, bedrijven en organisaties normale rechtsbescherming moeten krijgen via een bezwaar- en beroepsprocedure als zij geen toegang meer hebben tot de financiële dienstverlening als gevolg van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft). Kortom: iemand moet altijd toegang hebben tot financiële diensten.
• De partij is van mening dat het bijdrukken van geld om de rente laag te houden, grote nadelige effecten heeft op de beheersing van de inflatie en voor de spaarders.
• De partij vindt dat het beleid van de Europese Centrale Bank (ECB) transparanter, frequenter en beter verantwoord, gecontroleerd en beperkt moet worden. De ECB moet zijn balans versneld afbouwen.
• Ook zou de ECB, en in het verlengde daarvan de Nederlandsche Bank, tekortschieten in het opkopen van schulden en het ontstaan van tekorten die vervolgens moeten worden aangezuiverd door de Nederlandsche staat.
• BBB zet vraagtekens bij het verder verzwaren van de taken van banken die in principe bij de overheid thuis horen.

7. Partij voor de Dieren (PvdD)

Na interne relletjes en onrust, staat de PvdD er nog altijd goed voor in de peilingen. Met zo’n zes zetels staat de partij van Esther Ouwehand er prima voor, gelijk aan de uitslag van 2021.

Het meest opvallende is dat de PvdD inzet op een “onderzoek voor een nieuw systeem voor geldcreatie”. Dat lijkt te impliceren dat de geldschepping weg moet bij de centrale bank en dat er ergens anders een oplossing gezocht moet worden. Is bitcoin daar mogelijk een oplossing voor?

Dat lijkt niet zomaar het geval. Ondanks dat er duidelijk “parallelle munten naast de euro” staat, heeft het verkiezingsprogramma ook een negatieve noot over cryptominers:

“Door volop in te zetten op energiebesparing en decentrale energiesystemen wordt de opgave een stuk minder groot. (…) Zo voorkomen we dat de schaarse ruimte op het net wordt weggegeven aan datacenters of cryptominers.”

Daarbij lijkt de partij cryptominers dus als niet essentieel of nuttig te zien, of als een verrijking van het elektriciteitsnet. De partij van voorvrouw Esther Ouwehand wil dat er met het oog op ons pensioen beter met “ons geld” moet worden omgegaan:

• We splitsen banken op in nutsbanken (voor betalen, sparen en kredieten) en zakenbanken
• De Volksbank krijgt een maatschappelijke missie zonder winstoogmerk
• Hogere kapitaalbuffers voor Nederlandse banken
• De positie van banken in het geldstelsel inperken
• Er komt géén digitale euro als de invloed van de digitale euro bij commerciële banken niet wordt teruggedrongen en zolang er geen gezonde democratische discussie komt over de privacy en programmeerbaarheid.

8. Socialistische Partij (SP)

Het programma van de Socialistische Partij bevat verschillende punten met betrekking tot banken, geld en de euro. Zo wil de SP een nationale betaal- en spaarbank oprichten waar ons spaargeld en betaalverkeer veilig zijn en waar niet met ons geld wordt gespeculeerd. Ook moeten mensen hun rekeningnummer kunnen meenemen wanneer zij van bank wisselen en mogen betaalgegevens van klanten niet commercieel worden gebruikt.

Wat betreft de euro, ziet de SP niets in een digitale euro die de macht van bankiers onaangetast laat. In plaats daarvan wil de partij een publieke bank oprichten waar ons spaargeld en betaalverkeer veilig zijn en waar niet met ons geld wordt gespeculeerd.

Er wordt in het programma van de SP echter géén specifieke vermelding gemaakt van crypto of bitcoin.

Het programma van de Socialistische Partij maakt zich zorgen over de toenemende surveillance in onze samenleving. Er wordt gesteld dat de overheid en inspectiediensten uitgehold zijn en hun taken niet meer goed kunnen uitvoeren, wat leidt tot frustratie bij veel mensen die met hart en ziel voor de publieke zaak werken.

De sociale verzorgingsstaat heeft plaatsgemaakt voor een wantrouwende en straffende overheid. Er wordt echter geen specifiek beleid of voorstel genoemd om de surveillance te verminderen.

Conclusie

Met deze analyse van de standpunten van de grootste politieke partijen in Nederland, hopen we je een klein beetje een beeld te geven over hun visies (of het gebrek daar aan) op belangrijke thema’s zoals monetaire economie, energiebeleid, vermogensbelasting, en privacy. Onderwerpen die onlosmakelijk verbonden zijn met het gebruik van bitcoin, in de praktijk en in theorie.

Zoals je kunt zien, variëren de benaderingen van de partijen aanzienlijk, van de traditionele houding van de VVD tot opvallende voorstellen van de BBB en de kritische houding van de PvdD ten opzichte van miners. Dit toont aan hoe divers en complex het politieke landschap in Nederland is, vooral als het gaat om nieuwe en opkomende technologieën zoals bitcoin.

Aanstaande dinsdag zullen we de kleinere partijen onder de loep nemen en hun standpunten over dezelfde thema’s analyseren. Met name bij de kleine partijen komen er hier en daar opmerkelijke standpunten voorbij, ook rondom bitcoin. Laat ons weten (bijvoorbeeld via X) welke partij wij absoluut niet mogen vergeten.

Hodl on,
Bitcoin Focus

PS. Als je onze artikelen geschreven met een bitcoinbril kunt waarderen, overweeg dan om ons te steunen met een vrijblijvende donatie. Je bijdrage helpt ons om deze nieuwsbrief open aan te blijven bieden. Steun ons met een bitcoindonatie!