In regelland Nederland hebben we overal een commissie voor. De vaste commissie voor Financiën ging in gesprek over de regels en richtlijnen voor bitcoin en cryptocurrency in Nederland. Met Europese regels in aantocht in de vorm van de MiCa (Markets in Crypto Assets) moet ook Nederland weer kijken naar hoe het omgaat met de cryptosector en crypto assets in het algemeen. Binnen MiCA, hoewel bitcoin niet genoemd wordt in het officiële 525-pagina tellende document, wordt bitcoin gezien als een crypto asset. Debatten zijn vaak een herhaling van zetten, maar toch komen er interessante punten voorbij die mogelijk gevolgen hebben voor bitcoinbezitters in Nederland.

We hebben een aantal opmerkelijke gespreksonderwerpen voor je op een rijtje gezet.

Oplichters

We beginnen met Mahir Alkaya. De politicus van de Socialistische Partij (SP) is een van de politici die zich ook publiekelijk bezig houdt met bitcoin. Hij bracht enkele in zijn ogen cruciale punten naar voren over de noodzaak van consumentenbescherming en de uitdagingen van de handhaving van regels.

Alkaya haalt de crisis in 2008 aan. Hij stelt dat we mede daardoor behoefte hebben aan alternatieven voor digitale betalingen. Een dergelijk alternatief is bitcoin, “een volledig digitale, schaarse en decentrale munteenheid.” Ondanks het succes van bitcoin als protest tegen de gevestigde bankorde, merkte Alkaya op dat het in Nederland voornamelijk wordt gebruikt als investering, eerder dan voor alledaagse betalingen.

En dat is ook logisch. Als je een bankrekening hebt in Nederland, werkt iDeal als betaalsysteem vaak heel goed. Hij wijst ook op de ontwikkeling van technologieën zoals het lightningnetwerk.

Een bitcoinverbod ligt niet op tafel in Nederland. Wel zijn de kaarten opnieuw behoorlijk geschud als het gaat om de (spel)regels. Alkaya stelt in het debat:

“Bij gebrek aan regels kunnen zowel bedrijven als handelsplatformen die munten aanbieden al jarenlang hun gang gaan in ons land. Duizenden mensen zijn de dupe geworden van halve en hele zwendelpraktijken.”

In de loop der jaren heeft de populariteit van bitcoin ook vele meellifters en oplichters aangetrokken, merkt Alkaya op. Duizenden andere digitale munten zijn opgedoken. Hij vraagt aan minister Sigrid Kaag van Financiën hoeveel geld mensen in Nederland hebben verloren door frauduleuze praktijken, zoals de zogenaamde ‘pump en dump’ met cryptomunten, en waarom er zo lang is gewacht op Europese consumentenbeschermingsregels met betrekking tot cryptocurrency’s.

Exacte cijfers zijn er niet. Wel zien we regelmatig nieuws voorbijkomen hierover. De MiCA richt zich onder andere op stablecoins en andere tokenuitgiften in Europa. Maar dat weerhoudt iemand op de Bahama’s er niet van dat alsnog aan te bieden op een handelsplatform waar Nederlanders op kunnen. Kortom, er zijn letterlijk grenzen aan de handhavingsbevoegdheid en – activiteiten vanuit de Europese autoriteiten.

Grote markt

Eelco Heinen van de VVD deed ook een duit in het zakje. Heinen benadrukt de explosieve groei van de cryptomarkt, die inmiddels een waarde van ongeveer 1.000 miljard dollar wereldwijd heeft bereikt, waarvan ongeveer 250 miljard in Europa. Naar schatting bezit zo’n 10 tot 15 procent van de Nederlanders crypto’s. Echter, hij stelt dat beleggen in cryptocurrency’s eerder gokken dan investeren is, vanwege het ontbreken van een onderliggende waarde, transparante producten en spelregels.

Heinen lijkt niet per se een groot fan. Waar Alkaya vaak wél het onderscheid maakt tussen bitcoin en crypto, wordt het hier voornamelijk allemaal op een hoop gegooid.

“Alsof je Holland Casino binnenloopt en waar je geld ook in zet, ja je maakt altijd winst. En ik kies bewust dit voorbeeld, want je belegt niet in crypto’s, je gokt met crypto’s. Geen onderliggende waarden, geen transparante producten, geen spelregels, niets. Puur de gok dat meer mensen instappen, de koers stijgt en je kunt cashen. Dat kan dus niet goed blijven gaan en dat ging dus ook niet goed. Eind vorig jaar klapte uiteindelijk die bubbel.”

Heinen beschrijft hoe technologische innovatie, het ruime monetaire beleid en het gebrek aan toezicht hebben bijgedragen aan de groei van de cryptomarkt en de daaruit voortvloeiende problemen. Hij benadrukt ook het belang van de aankomende regels, uiteraard.

De VVD’er stelt vragen over de reikwijdte van de MiCA-verordening, zoals de mogelijkheid om toezicht te houden op aanbod uit het buitenland, de aanpak van marktmanipulatie, het uitlenen van crypto’s en de voorlichting en aanpak van misleiding. Hij vroeg de minister om uitleg over deze kwesties en of er nationale maatregelen kunnen worden genomen om eventuele gaten in de MiCA-verordening op te vullen.

Ook uit Heinen zijn bezorgdheid over influencers die cryptocurrency’s aanprijzen, terwijl ze die zelf bezitten en op die manier de koers proberen te beïnvloeden. Dit is een veelbesproken onderwerp. Net als bij bijvoorbeeld gokbedrijven in het voetbal koppelt men negatieve effecten van de markt aan de marketing die daar omheen hangt.

Hij vraagt de minister naar de plannen om dergelijke praktijken aan te pakken en de bewustwording van de risico’s van het gokken met crypto’s te vergroten. Eerder zagen we overigens al campagnes als ‘Slim in Crypto’s’ vanuit het ministerie van Financiën.

Wat zegt Kaag?

Als verantwoordelijke minister was ook Sigrid Kaag (D66) aanwezig. 

De verordening zal naar verwachting voor de zomer worden gepubliceerd en volgend jaar zomer in werking treden voor stablecoins en later begin 2025 voor de overige crypto-assets, stelt Kaag. Hiermee komt er toezicht en regelgeving voor de cryptosector, vergelijkbaar met die voor bestaande financiële instellingen en dienstverleners.

Een belangrijk onderwerp van het debat is het blokkeren van websites die ondanks waarschuwingen en sancties doorgaan met het aanbieden van niet-gereguleerde diensten aan Europese consumenten. Kaag bevestigde dat het blokkeren van URL’s een optie is om dergelijke diensten aan te pakken. Daarnaast benadrukte ze dat toezicht zonder sanctionering niet effectief is, en dat de MiCA-verordening maatregelen bevat om naleving af te dwingen.

Simon Lelieveldt, die altijd dicht op dit soort gesprekken en zaken zit, vraagt zich op Twitter hardop af hoe dit dan zou werken.

Het idee van websites neerhalen is natuurlijk niets nieuws. Eerder zijn er bijvoorbeeld op grote schaal poker websites offline gehaald door de Amerikaanse overheid. De autoriteiten bevroren een groot deel van alle fondsen van de bedrijven achter die platformen.

Dat was toen al een hele onderneming als er wordt gewerkt met wat anders dan traditionele bankrekeningen en andere online platformen. Het bevriezen en afpakken van fondsen bij een cryptobeurs is wel mogelijk en een stuk eenvoudiger. In Groot-Brittannië wil de belastingdienst nu bijvoorbeeld meer rechten op het gebied van cryptobeurzen en belastingontduikers.

Staking en lending

De minister geeft ook nogmaals aan dat het uitlenen van crypto’s, oftewel ‘staking’, niet specifiek onder de MiCA-verordening valt, maar dat er wel strikte eisen zijn voor dienstverleners met betrekking tot eigen vermogen, beheer van actieve reserve en bewaring daarvan. Ze moeten altijd handelen in het belang van de klant en zijn aansprakelijk gesteld voor geleden schade als ze dit hadden kunnen voorkomen.

Daarnaast geeft ze aan dat het moeilijk is om inzicht te krijgen in het aantal mensen dat geld heeft verloren door ‘pump-and-dump’-praktijken, maar spreekt ze de intentie uit om samen met andere landen en de Europese Commissie te onderzoeken hoe dit beter in kaart is te brengen.

“In MICA is afgesproken dat de commissie na 18 maanden gaat kijken hoe het energieverbruik van de cryptosector beter is te kanaliseren en of er noodzaak is om in te grijpen. Dus dat duurt nog even, maar het staat wel hoog op de agenda.”

Kaag benadrukt dat er rondom en na de invoering van de MiCA nog werk is te verzetten. Er is geen allesomvattend plan om dingen op te lossen. Toezichthouders en de politiek zullen moeten reageren op wat er in de markt gebeurt. Je kunt het hele gesprek van ruim een uur hier terugvinden.

Oranje boven

Nederland kan op lokaal niveau uiteindelijk invulling geven aan Europese regels en richtlijnen. De vraag die ik echter heb is: zou het wat uithalen? Men lijkt vooral op zoek naar meer regels. Meer controle.

In de praktijk zien we bijvoorbeeld dat Binance en Coinbase een boete kregen van De Nederlandsche Bank (DNB) voor het niet naleven van de regels. Zij boden jarenlang diensten aan waar ze niet de juiste papieren voor hebben.

Maar in de huidige wereld lijkt het schier onmogelijk om de concurrentiepositie van Nederlandse bedrijven te verdedigen. Sterker nog: een onduidelijk en streng regime verslechtert zelfs de marktpositie.

Ondertussen hebben we op bitcoin weer wat nieuws: BRC-20 tokens die zorgen voor drukte op het netwerk. Duizenden netwerkjes, tokens, NFT’s en financiële producten worden dagelijks heen en weer gestuurd over het internet. Zelfs als je dat zou (moeten) willen, valt daar niet tegenop te reguleren én te handhaven. Of is men tevreden met een geringe pakkans?

Na het luisteren en volgen van de verschillende debatten lijkt het er niet op dat Nederland een unieke of op innovatie gedreven koers kiest. Net als bij de mogelijke nieuwe digtale euro hebben Nederlandse beleidsmakers en burgers niet zoveel in te brengen.

Gelukkig kunnen wij bij Bitcoin Focus het daar wél over hebben. Morgen hebben we weer een vers nieuwsoverzicht voor je. Houd je inbox of onze website in de gaten.

Hodl on,
Robin