We vervolgen onze reis in de Filipijnen. Waar ik eerder mijn ervaringen deelde over Bitcoin Island en met de initiatiefnemers sprak, is het nu tijd voor de winkeliers op Boracay. In deze editie van de vijfdelige serie over de Filipijnen spreken we een handjevol bitcoin-accepterende ondernemers.

Vandaag is het woord aan de Filipino’s Djela, Karen en Jay.

Check ook vooral deel 1 (mijn ervaringen op het eiland) en deel 2 (met de project-initiatiefnemers achter de Pouch-wallet).

The Lazy Dog

Beginnend met de eigenaar van The Lazy Dog, een Bed and Breakfast ten oosten van Lake Town. Djela werkt sinds 2007 samen met haar partner aan de B&B, dat in 2005 werd opgericht. En sinds 2022 accepteren ze ook bitcoin!

Het begon met vier kamers, maar inmiddels zijn er 27 kamers te huur en is er sinds de pandemie ook een coworking plek. Leuk detail: hier zijn vaak veel bitcoiners te vinden!

The Lazy Dog bevindt zich aan de kant van het eiland waar veel kitesurfers zijn, toeristen dus. De laatste jaren zijn er echter ook steeds meer locals die Boracay bezoeken. Djela vertelt:

“De Filipino’s gebruiken vooral debit cards. Credit cards hebben ze bijna niet. En bedenk je ook: de mensen die het zich kunnen veroorloven om te reizen, hebben meer betaalopties. De arme mensen komen hier niet naartoe. En buitenlanders betalen vooral met credit card en cash. Internationale reizigers moeten ook een pre-payment doen met PayPal.”

Dan begint het gedoe: The Lazy Dog moet 4,3% betalen aan PayPal om het geld uit het account te halen.

“Het zijn hoge kosten.”

Als mensen met MasterCard betalen is het hetzelfde: 3% aan kosten. Voor Djela is het dan voordeliger als gasten met contant geld betalen, want dan hoeft ze niets aan kosten af te dragen en zo kan ze haar personeel ook direct ermee uitbetalen. Echter komt het probleem van de kosten dan aan de kant van de klant te liggen.

Zoals je in de documentaire kon zien, kost het mij als Nederlander een aanzienlijk bedrag om geld te pinnen. Ik moet ter plekke sowieso al 250 Filipijnse peso betalen bovenop mijn opnamebedrag. Met een maximum van 10.000 peso per opname, komt dat neer op minimaal 2,5%.

Daarbovenop wordt er nog exact 4% van het bedrag in euro’s aan kosten gerekend, zoals mijn ING-account laat zien. Kort gezegd: het kost mij minimaal 6,5% om contant geld te gebruiken op Boracay.

Daarmee zijn betalingen dus niet super makkelijk en kort gezegd inefficiënt. Even kort samengevat:

• Contant geld kost de klant minimaal 6,5%
• Bij MasterCard betaalt Djela 3%
• Met de PayPal pre-payment kost het haar 4,8%.

Sinds juli 2022 accepteert Djela ook bitcoin. Daarmee zijn de kosten nagenoeg 0%! En daarmee kan ik als toerist dus in wezen 6,5% besparen en dus méér uitgeven in de economie. Maar helaas is bitcoin toch nog niet giga populair. Djela vertelt:

“De adoptie kwam traag op gang. Sinds vrij recent komen er steeds meer mensen om mee te betalen, een handjevol mensen buiten diegenen die het project begonnen. Het zijn er nog niet heel veel, momenteel zo’n 2 of 3 betalingen per week die ik in Pouch binnenkrijg.”

“Soms krijg ik vragen van jonge ondernemers op het eiland die vragen hoe het hier precies gaat. Maar niet veel mensen vragen erom. Ik plaats er daarom steeds meer over op mijn social media.”

Er komen volgens de onderneemster wel steeds meer toeristen langs die speciaal voor bitcoin naar Boracay komen. Tijdens mijn verblijf op Boracay was er ook een meet-up georganiseerd.

Terug naar Djela. Ze vertelt dat ze het geld gewoon in Pouch laat staan. In het begin hield ze alles aan in bitcoin, maar dat kan niet meer:

“Ik wilde het in satoshi’s hebben en ze overzetten naar mijn andere wallet. Nu wordt het automatisch teruggezet naar peso, maar ik wil liever satoshi’s aanhouden. Ik geef mijn bitcoin ook niet uit, dus betaal niet bij andere winkels met mijn bitcoin. Ik koop er niets mee. Ik wacht gewoon af.”

In het eerdere interview (deel 2) met Ethan van Pouch kon al lezen waarom alles wordt omgezet naar peso: de VASP-regelgeving die voor drie jaar is opgeschort.

Voordat Pouch naar het eiland kwam, was Djela al wel met bitcoin bezig: “Ik investeer er sinds 2017 in, vlak voor de crash. I’m still holding on to what I got.” Hoewel ze bitcoin eerst als investering zag, snapt ze nu dat het ook een betaalmiddel is.

“Ik zag bitcoin de kant op gaan van hoe de world wide web was veel decennia geleden. We wisten niet waar het ons zou brengen. Ik zie hetzelfde gebeuren nu. Ik wil daar vroeg mee te maken hebben.”

De eigenaresse heeft alle werknemers geïnstrueerd en uitgelegd hoe ze een invoice kunnen maken. “Maar volgens mij snappen ze niet echt wat het is”, zo vervolgt ze. Alle locals gebruiken GCash, Maya en QRPH voor betalingen – en zelfs als ze de digitale betaaloptie hebben, wisselt iedereen het doorgaans alsnog om naar contant geld.

Voor binnenlandse betalingen werken deze opties goed en daarvoor hebben ze bitcoin niet per se nodig.

De Filipijnse eigenaresse heeft niet echt te maken met remittances: alles wordt lokaal ingekocht, dus buiten de betalingen van toeristen om heeft ze niet persoonlijk met internationale overboekingen te maken. Helemaal als je kijkt naar de ontwikkelingen in finance in de laatste jaren:

“In 2004 hadden we geen banken op het eiland hier. Destijds hielden wij salarisaccounts voor ons personeel bij, waarop wij het geld voor hen bewaarden. Maar sindsdien zijn er steeds meer opties.”

Conclusie: Djela is fan van bitcoin maar veel wordt het nog niet gebruikt.

Ralph’s Place

We gaan door naar een volgende winkelier: Karen van Ralph’s Place – waar je kamers en bungalows kunt huren. Met recht kun je stellen dat dit een van de mooiste plekken van Boracay is. Alle kamers staan op de heuvel die leidt tot het hoogste punt van Boracay.

Ze nam de keten over van haar vader en accepteert nu ongeveer sinds 4 maanden bitcoin. En het eerste antwoord is allerminst hoopvol:

“Tot nu toe deed 1 iemand een betaling, een Duitser. Hij verbleef een maand bij ons. En voor ons maakt het niets uit, want het is hun bitcoin. Wij krijgen gewoon peso.”

Karen kende bitcoin al wel langer, maar wist niet dat het een betaalmiddel is:

“Ik dacht altijd dat het voor investeringen was en dat mensen het naar hun MetaMask sturen. Maar het was niet voor mij dat mensen ermee betalen.”

Wat dat betreft opent het lightnig netwerk dus wel de ogen van de eigenaresse. Maar alternatieven werken ook voed: voor internationale betalingen gebruikt ze TransferWise en Payal, dus ze voelt niet echt de noodzaak voor bitcoin voor internationale betalingen:

“Maar bitcoin is wel super snel en goedkoop.”

En tegelijkertijd gebruikt ze lokaal vooral GCash, waar ook Djela al naar verwees:

“Je hebt een online wallet en daar vanaf kun je het versturen of ‘load’ kopen. Het is gekoppeld met je telefoonnummer. Je moet het uploaden en dan kun je je wallet opwaarderen vanaf bankrekeningen of met cash.”

In haar ogen zijn bitcoinwallet Pouch en Gcash vergelijkbaar. Alleen:

“Pouch werkt internationaal, Gcash is lokaal omdat je een Filipijns nummer nodig hebt.”

Ondanks dat Karen vooral veel contact heeft met buitenlanders, is bitcoin toch niet razend populair. Maar áls klanten ermee willen betalen, dan accepteert ze het zeer zeker wel.

De bitcoin die ze (uit die ene betaling) ontvangt houdt ze aan als peso-balans in de Pouch wallet. Een klein deel heeft ze al wel via de banking rails van Pouch overgezet naar haar bankrekening.

“Crypto is zo groot nu, dat ik denk: waarom niet. Mijn vader is altijd sceptisch. Hij denkt dat de prijs crasht.”

Kritische Ralph

Vader Ralph mengt zich vanaf dit punt ook in het gesprek. Ondanks dat hij niets met bitcoin moet hebben en kritisch is over FTX, El Salvador en daarmee bitcoin in z’n geheel, deelt hij verhalen over het lokale banklandschap:

“Mensen hier krijgen hun salaris vaak via Palawan Pawnshop, daar halen ze dan hun geld op. Zij rekenen een hoge fee. Voor de arme mensen is het echter niet handig om een bankrekening te hebben. Je moet papierwerk rekenen en als je het eenmaal hebt mag je er niet minder dan 2.000 peso in hebben. Voor hen is dat veel geld.”

Ralph vervolgt:

“De armere bevolking hier gebruikt een rural bank. Het zijn kleine branches en daar heb je minimaal 100 peso nodig. Het probleem is dat je niet weet hoe lang ze blijven bestaan. We hadden er ook één in Boracay en het duurde ons zeven jaar om het geld terug te krijgen nadat ze failliet gingen. We moesten drie keer documenten indienen.”

“Grote banken vragen te veel opstartkosten en kleine banken vallen sneller om”, zo vertelt de gepensioneerde oprichter van Ralph’s Place. Daarom zijn er veel NGO’s die liquiditeit verschaffen voor microleningen, waardoor mensen toch aan een startkapitaal kunnen komen.

Maar er zijn meer problemen:

“Bij sommige bedrijven kun je met GCash betalen, maar dan krijg je geen factuur of bon. Die heb ik wel nodig voor de belasting.”

“Er is een waterbedrijf en ze accepteren geen contant geld meer. En iedereen heeft water nodig. Dus mensen moeten naar de bank of een sari-sari gaan om een waterrekening te betalen. Dan moet je drie dagen wachten om een echte bon (OR, official receipt) te krijgen. Want die hebben wij als bedrijf nodig voor belastingen.”

Volgens Ralph maken de waterbedrijven het expres zo moeilijk. Als ze aan hun kant geen facturen leveren, wordt het niet als een verkoop genoteerd in de administratie en dat scheelt belasting.

“There is some sketchy stuff going on.”

Bitcoin zou zoiets kunnen oplossen, want met deze digitale betaaloptie die voor iedereen in bereik is, kan dit hele proces gestroomlijnd worden. Maar dat is niet altijd gewenst:

“Grote bedrijven zullen niet heel snel meegaan met de trend, want met deze truc brengen ze hun belastingen omlaag.”

Kape Drip

We gaan van de ervaren Ralph naar twee jongere ondernemers: Jay met zijn partner Alexandria. Samen hebben ze het bedrijf van Jay’s vader overgenomen. De van origine convenience store is door Jay omgebouwd tot een veelvuldige winkel genaamd Kape Drip, waar je naast kleding, en dus koffie in de toekomst ook terecht kunt bij de coworking plek.

Ze waren een van de eersten op het eiland die bitcoin begon te accepteren, inmiddels zo’n jaar geleden. Vol enthousiasme vertelt Jay:

“Ik vroeg mij vader om de winkel over te nemen. Tijdens corona begon ik deze all-in one stop shop. Naast onze studie proberen wij op deze manier geld te verdienen. We verdienden tijdens de pandemie geld via WeWork en Fiverr maar zijn nu een eigen bedrijf gestart.”

Jay verkoopt zogenoemde koffie drips, waarbij je zonder koffiemachine op een Japanse manier koffie kunt maken. Maar voor dit artikel veel interessanter is dat het tweetal bitcoin accepteert:

“Op een dag kwam Bill hier van het Pouch platform. Ik sprak erover met mijn partner en we dachten dat het een goed idee zou zijn om flexibel te zijn buiten betalingen met contant geld. De trend is: je hebt geen cash meer nodig en hebt genoeg aan een smartphone. We besloten het te gaan doen.”

Hij is ook op de hoogte van wat er rond bitcoin speelt buiten Boracay om: “Andere landen accepteren bitcoin nu ook als valuta. Dat is hoe het negen maanden geleden startte.” Hij hoorde eerder al over bitcoin (als investering) en vergeleek het met de aandelenmarkt. Maar nu is het dus ook een betaalmiddel:

“Er zijn al veel mensen die hier met bitcoin betalen. Sommigen zijn locals, maar veel buitenlanders. Er kwam hier een keer een Fransman die helemaal verrast was. Hij geloofde niet dat wij bitcoin accepteerden als kleine winkel.”

Het geld dat Jay ontvangt is zogezegd automatisch omgezet naar peso, wat hij vervolgens naar z’bankrekening stuurt. Maar soms heeft Jay’s vader e-load nodig om z’n smartphone op te waarderen, of wil hij mobiele data bijkopen. Daar kunnen ze direct Pouch mee gebruiken.

Conclusie

Tot zo ver de het kijkje in de keuken van een drietal bitcoinaccepterende ondernemers. Maar daarmee is het verhaal niet rond en de sok niet af. De keiharde conclusie is keihard, namelijk:

• én bij de winkeliers die het wel accepteren (zoals Djela, Karen en Jay) is het gebruik van bitcoin sporadisch.
• én er zijn nog steeds veel winkeliers die géén bitcoin accepteren

Zoals je in de documentaire ook al kon zien, zijn er ook veel winkeliers die géén bitcoin ontvangen. Of het nu Maria is of de man met z’n kraampje bij de bouwvakkers. Ze hebben vrij weinig te delen over bitcoin.

Zelfs de welbespraakte hoteleigenaar Giovin Antelin accepteert geen bitcoin.

Jawel, de man die in de documentaire de twee lokale problemen haarfijn kon uitleggen:

• Het probleem van het krijgen van een bankrekening (met benodigde papieren die locals niet hebben én de te hoge opstartkosten van 4000 peso).
• Het probleem van internationale betalingen, wat nu via Xoom of NBC wordt opgelost, of via Filipino stores. Beide oplossingen zijn óf traag (waarbij een betaling zo’n 4 werkdagen kost) óf duur (waarbij de betaler al snel 5% moet afdragen) óf beide.

Desondanks accepteert Giovin géén bitcoin. Hij was wél op de hoogte over wat er in de cryptomarkt gebeurt. Zo sprak ik hem op de dag dat FTX-baas SBF was opgepakt in de Bahama’s. Zelfs hier was hij van op de hoogte.

Alle onrust over “verdwenen bitcoin” van FTX gaven hem geen vertrouwen in dit betaalsysteem en dus houdt hij het (bewust) bij de traditionele betaalopties – ondanks de tekortkomingen. Wat dat betreft hebben de cryptocasino’s dus wel zeker een schade gehad op het algehele vertrouwen in bitcoin als betaaloptie.

Helaas.. Theoretisch lost bitcoin problemen op, maar er hangt een zure nasmaak om heen voor Giovin. En met Karen die maar één betaling accepteerde loopt het geen storm. Jay is wel enorm enthousiast en accepteert meer betalingen, net als Djela. Maar hyperbitcoinization is het allerminst. En dat is (nog wel) de realiteit.

Tot slot: bekijk zeker de documentaire over Bitcoin Island nog, als je bewegende beelden wilt zien van Jay, Djela en Giovin en waarin ik ook winkeliers spreek die helemaal niets van bitcoin weten.

Volgende week zijn we weer terug met een Guide To Boracay. Waar kun je terecht als jij op bitcoin-only wilt overleven op het eiland? Tot dan!

Hodl on,
Arnold