One CPU, one vote. Als het aan Satoshi Nakamoto lag, dan moeten zoveel mogelijk mensen bitcoin minen op hun computer. Dat was in de begindagen zeer lucratief, maar de huidige stroomprijs in Nederland maakt bitcoin minen voor particulieren vooralsnog niet aantrekkelijk buiten enkele hobbyisten om.

Maar er zijn wel degelijk ondernemers in Nederland die bedrijven helpen energie te besparen én tegelijkertijd bitcoins te delven. Een win-winsituatie dus. En iemand die handig is met dynamische stroomprijzen kan ook wel degelijk efficiënt aan zijn satoshi’s komen. En er zijn in Nederland ondernemers die keiharde euro’s verdienen met hun bitcoinbusiness. Een voorbeeld daarvan is Bas Elbers, die vanuit het oosten in het land een bitcoin mining distributeur Mining Wholesale bestiert. We praten met hem bij over de markt en zijn visie op de toekomst.

1.  Hoe ben je met bitcoin in aanraking gekomen?

BE: ”Tijdens mijn Informaticastudie hoorde ik in 2013 voor het eerst over bitcoin en mining, maar ik begreep het nog niet. Destijds kwam ik niet verder dan het invullen van de whattomine.com calculator. Daaruit concludeerde ik dat het niet winstgevend was om met residentiële stroom in Nederland te minen. Zodoende heb ik er destijds verder niets mee gedaan.

In 2015 besloot ik dan toch te gaan minen, omdat ik een all-in energietarief had. Ik sprong meteen in de rabbithole en ik raakte helemaal bezeten. Ik heb mijn bitcoins altijd vastgehouden en ik vind mezelf ook een echte maximalist. Tegelijkertijd geloof ik ook dat je bitcoin moet uitgeven om de adoptie te versnellen. Privé spaar ik bitcoin, maar zakelijk vind ik het vanwege de koersschommelingen nog te risicovol.

Het begon met minen met videokaarten, waarbij ik risers moest hebben. Dat zijn adapters voor een moederbord om meerdere videokaarten aan te kunnen sluiten. Die kocht ik per doos uit China om ze vervolgens op Marktplaats te kunnen verkopen. Dat ging zo hard dat ik al gauw een website nodig had. Uiteindelijk zijn de ASIC’s veel interessanter en ben ik me daar op gaan storten”.

2.  Kun je uitleggen wat Mining Wholesale doet?

“Mining Wholesale is een distributeur van hardware gerelateerd aan mining. We in- en verkopen zowel kant-en-klare oplossingen als onderdelen. Ik volg de laatste ontwikkelingen op de voet om de nieuwste technieken op het gebied van mining aan te kunnen bieden. We ondergaan momenteel een transitie waarbij we ons specifiek willen blijven richten op het minen van bitcoin en daarbij ons steentje bijdragen aan de bespoediging van de bitcoinadoptie.

Over heel de wereld kopen we onze spullen in, voornamelijk China. We werken met vaste leveranciers. Nee, er is niets veranderd sinds het verbod van China op bitcoinmining (mei 2021, redactie). Destijds kwamen er ontzettend veel miners beschikbaar met een lagere prijs tot gevolg. De hashrate heeft zich verspreid naar andere delen van de wereld, tegelijkertijd komt er uit metingen naar voren dat er nog steeds hashrate uit China komt. Ik vermoed dat er lokaal hier en daar een oogje wordt dichtgedaan, zodat miners weer hun stekkers kunnen inpluggen. Andreas Antonopoulos voorzag dit al: er komt een verbod op mining, maar mensen gaan alsnog draaien maar niet volgens de officiële weg.

De stroomprijs blijft bij mining een heel grote factor. Paraguay heeft een dam van 14 gigawatt, en dat genereert een zeer lage stroomprijs van 3 tot 4 dollarcent per kilowattuur. Dat is een enorme aantrekkingskracht voor miningbedrijven. Nu is er meer druk ontstaan op grote farms in bijvoorbeeld Amerika. Stel dat de overheid eist dat er meer gebruik van hernieuwbare energiebronnen nodig is, dan vind ik dat positief. Uiteindelijk is het ook gezonder zodra de miningindustrie decentraler opereert en meer macht wegneemt bij de grote parken en de grote miningpools.

De komst van de tweede versie van het protocol Stratum kan die transitie vergemakkelijken. Het maakt miningpools efficiënter en het netwerk veiliger en biedt heel veel perspectief.

Een andere interessante ontwikkeling is om de hardware van miners meer open source te maken. De chips van ASIC’s komen van de chipfabrikanten, maar er is een beweging op gang gekomen om de hardware eromheen openlijk te gaan delen met elkaar. Dat kan tot meer innovatie leiden”.

3.  Wat zijn bij jullie de bestsellers?

“Waar dat in het verleden voornamelijk ging om GPU mining hardware, zijn dat momenteel de S19 ASIC’s. In het specifiek de S19 (j) Pro. Deze heeft een goede prijs-prestatieverhouding.

Bijkomstig voordeel is dat je dit apparaat, met de nodige aanpassingen, zeer geluidsarm kunt laten draaien en daarbij door z’n warmteafgifte als elektrische verwarming kan fungeren. Met de huidige energieprijzen kun je hiermee flink besparen op energielasten. Wij verwarmen zelf circa 120 m2 kantoorruimte met een enkele unit in hartje winter. Dit geldt tevens voor ons magazijn van circa 120 m2”.

4.  Hoe zijn jullie gereguleerd en hebben jullie moeite om een bankrekening te krijgen in Nederland?

“Wij zijn een hardwareleverancier en hebben geen crypto van derden in beheer. Hiervoor geldt in beginsel geen regulering waar bijvoorbeeld financiële instellingen aan moeten voldoen, wij vallen derhalve ook niet onder een specifieke vorm van toezicht.”

5.  Wat voor ontwikkelingen zie je nu in de markt? Bitcoin prijs stijgt, hashrate stijgt, machineprijzen stijgen?

“Er zijn ontzettend veel factoren die meespelen in de totstandkoming van de marktprijs van een miner. Denk inderdaad aan bijvoorbeeld de bitcoin prijs, moeilijkheidsgraad, stroomprijs, beschikbaarheid etcetera. Maar ook als er een nieuwe en efficiëntere generatie miners op de markt komen, heeft dat invloed op de prijs van bestaande miners.

Bij het stijgen van de prijs van bitcoin zullen de minerprijzen geleidelijk meestijgen, er worden dan meer miners verkocht, er komt meer hashrate online, de moeilijkheidsgraad stijgt, hostingplekken raken vol en miners worden weer schaarser.

Op het moment zien we een totale hashrate die relatief hard blijft stijgt en dus nieuwe all-time highs aantikt. Dit terwijl de prijs per terahash (TH) per dag relatief laag is. Grote farms uit bijvoorbeeld de Verenigde Staten hebben relatief veel miners bijgeplaatst om zich op deze manier vermoedelijk voor te bereiden op een prijsstijging. We zien in 2023 een stijging in de prijs per TH per dag van circa 5,5 cent naar 7,5 cent. Ondanks de relatief harde groei in totale hashrate, wordt het langzamerhand weer winstgevender om te minen en zien we een kleine opwaartse trend.

Daarnaast zorgt de halving (halvering block rewards) in april/mei 2024 dat farms het zwaar krijgen met name als ze de vloot oude generatie miners niet hebben vernieuwd. De halving geschiedt binnen circa een jaar en deze periode is doorgaans een uitstekende kans op de aankoop van een miner. De geschiedenis wijst uit dat de bitcoinprijs in de maanden na de halving in verhouding harder stijgt dan dat de rewards moeten inleveren en dus wordt het winstgevender om te minen. Een groot voordeel in de investering van een miner is het feit dat de waarde van de miner tevens meestijgt met de bitcoinprijs en opbrengsten. Het moment van kopen van miners is daarom één van de belangrijkste factoren in mining”.

6.  Wat zijn voor jullie de (leverantie) gevolgen als de prijzen weer gaan stijgen?

“Bij prijsstijgingen zijn de prijzen doorgaans erg volatiel en is het belangrijk voor ons om een voorraad in te slaan. Dit om ervoor te zorgen dat we miners beschikbaar hebben voor onze afnemers. Het tegenovergestelde geldt voor prijsdalingen. Op die momenten wil je geen voorraad aanhouden, omdat je niet onnodig op de miners wilt afschrijven. Ik merk dat het sentiment aan het veranderen nu de bitcoin prijs weer rond de $30.000 zit. We krijgen meer orders binnen en de markt komt weer in beweging. Mensen hebben meer vertrouwen in de koers.”

7.  Jullie kopen ook gebruikte miners op, wat zijn daarvan de voordelen?

“Om een miner te kunnen draaien ben je sterk afhankelijk van de lokale stroomprijs. Miners verplaatsen zich naar de goedkoopste plekken qua stroom en dus zijn er relatief veel minerbezitters die zijn of haar miners onverhoopt niet meer kunnen draaien, willen verkopen en het verkoopproces willen uitbesteden. Ook veelal omdat het de nodige technische kennis vereist om eventuele problemen met een miner te kunnen oplossen. Wij controleren, testen en renoveren miners om ze vervolgens weer aan te bieden aan potentiële afnemers. Met ons wereldwijde bereik kunnen wij relatief snel afnemers vinden”.

8.  Minen jullie ook zelf en zo ja, hoe gaat dat in zijn werk in Nederland en tegen welk stroomtarief circa?

“In het verleden hebben wij, op een andere locatie buiten ons bedrijf, gemined in Nederland. Een aantal jaar geleden was het mogelijk om een stroomtarief van circa zes tot zeven cent (inclusief energiebelasting) af te sluiten voor een kleinzakelijke aansluiting. Door een hoger gebruik kon je dan in een lagere staffel terechtkomen. Hierdoor konden we een flink aantal miners winstgevend draaien. Op dit moment is de energiebelasting te hoog en is dit niet meer haalbaar. We zijn daarom aan het onderzoeken of we de stroom zelf duurzaam kunnen opwekken tezamen met een stukje load shifting en warmteterugwinning. Daarnaast proberen we thuismining te stimuleren door miners te modificeren zodat deze geluidsarm als elektrische verwarming kan worden ingezet. Qua geluid is te vergelijken met een elektrische verwarming, het is onder de 40 decibel qua geluidsniveau, bibliotheekniveau qua geluid.

Load shifting is het verkrijgen van goedkope stroom door op juiste momenten stroom af te nemen. We overwegen ook om goedkope energie op te slaan in een batterij om het later op duurdere momenten te benutten voor mining.

Want op dat moment is de prijs per terahash mogelijk gunstiger voor ons dan de stroom terug te leveren aan het net. In het algemeen wordt de salderingsregeling in Nederland ook afgebouwd, met 9% minder saldering per jaar. Daarnaast zijn er nog interessante ontwikkelingen op het gebied van immersive cooling, het koelen van miners door middel van speciale olie. Lastig blijft dat in Nederland momenteel circa 60% van de energiekosten vaste lasten zijn, met name belastingen.”

9. In een New York Times artikel is recent scherpe kritiek geuit op miningbedrijven. Ze zouden teveel profiteren van de lage stroomprijs, waarbij de eindgebruikers de dupe zijn van een te hoge stroomprijs. Wat vind je daarvan?

“Ik vind dat meer eisen te stellen aan duurzaamheid een goede beweging is. Want het is geen goede beweging dat je primair fossiele brandstoffen gebruikt, daar wil je juist vanaf. Mining machines zijn ontzettend gemakkelijk te verplaatsen, je hebt alleen internet en stroom nodig. Miners gaan daarheen waar een overschot aan stroom is.

In Afrika is er een beweging, namelijk het doen herleven van oude elektrische dammen die nu worden onderhouden door bitcoin miners, dat is weg die we op moeten. Want volledige dorpen, waar men petroleumlampen gebruikt voor het licht, worden van energie voorzien door middel van miners.”

10. Wat zijn binnen Europa nog interessante plekken om te minen?

“IJsland, Zweden en Noorwegen zijn de landen die interessant zijn. Veel bedrijven trekken naar het noorden van Noorwegen, een moeilijk bereikbaar gebied waar weinig mensen wonen, maar waar een enorm overschot aan energie is.
Ik moet me altijd wel verdedigen, mining wordt uiteindelijk dermate duurzaam dat het beeld wel verandert. De meeste mensen weten niet waar bitcoin goed voor is, hoe het in elkaar steekt, en dan ziet men de noodzaak er niet van in. Als community moeten we dat nog beter doen: educatie, educatie en educatie.”