Afgelopen week is een donatie van 4 bitcoin verstuurd naar een adres van Satoshi Nakamoto. Dit is een opmerkelijk gulle transactie, omdat deze bitcoin nooit meer in omloopt komt. Deze bitcoin, met een waarde van bijna 80.000 euro, is als verloren te beschouwen. 

En het blijft niet bij deze 4 bitcoin. Over de jaren zijn meer bitcoin ontoegankelijk geworden, bijvoorbeeld door verlies van een wallet, transacties die naar het verkeerde adres zijn gestuurd, opslagmedia die verloren zijn gegaan en wachtwoorden die vergeten zijn.

Maar om hoeveel bitcoin gaat het, hoeveel bitcoin is nooit meer toegankelijk? Daarover gaat deze editie van BitcoinFocus.

De totale voorraad (en wat daarvan in omloop is)

Eén van de meest unieke eigenschappen van bitcoin is dat er nooit meer dan (bijna) 21 miljoen in omloop komen. Satoshi Nakamoto heeft in de broncode van bitcoin ingebakken dat er een plafond in het aantal munten is. Die limiet staat dus op (bijna) 21 miljoen bitcoin en dat maakt dit een schaars en exclusief goed.

Dat betekent niet dat deze 21 miljoen bitcoin in omloop zijn. Het aantal maximum aantal bitcoin van 21 miljoen is gebaseerd op een geleidelijke afname van nieuwe bitcoins per block. De beloning aan miners halveert elke 210.000 blokken (ongeveer 4 jaar). 

Toen het genesisblock in 2009 is gevonden, bestond de beloning per block uit 50 bitcoin per block. Dit is zo gebleven tot de eerste halvening in 2012. Vanaf dat moment ontvangen miners ‘maar’ 25 bitcoin per block en inmiddels is dat ‘slechts’ 6,26 bitcoin per block. De snelheid waarmee nieuwe bitcoin wordt gecreëerd neemt dus geleidelijk af.

• Gedurende de 1ste 210.000 blocks is de beloning per block 50 bitcoin
• Gedurende de 2de 210.000 blocks is de beloning per block 25 bitcoin
• Gedurende de 3de 210.000 blocks is de beloning per block 12,5 bitcoin
• Etcetera

Het aantal bitcoin is omloop is momenteel circa 19,2 miljoen. Dat betekent dat ongeveer 1,8 miljoen bitcoin nog zijn te minen. Ik zeg ongeveer, want de 21 miljoen zal nooit helemaal bereikt worden.

Nooit meer in omloop

Er is namelijk een deel waarvan we vrijwel zeker zijn dat ze nooit meer in omloop komen. Er is 2,5 miljoen bitcoin die in afgelopen 10 jaar niet heeft bewogen en het is zeer aannemelijk dat ze nooit meer in beweging gaan komen. Dat is overigens géén garantie, want in theorie kan ook de BTC van bedenker Satoshi Nakamoto nog in beweging komen. Er is geen enkele reden om dit te verwachten, maar zeker zijn wij analisten ook niet.

Uit de gegevens van CryptoQuant blijkt dat 3,792 miljoen bitcoin al meer dan 7 jaar ‘stationair’ is gebleven. Tegenover het totale aantal van 19,2 miljoen bitcoin in omloop, vertegenwoordigd dit ongeveer 20% van alle bitcoin die tot nu toe is gedolven.

Hoewel sommige bitcoin-maximalisten dit misschien zien als een teken van een echte HODL’er, is de realiteit vaak minder rooskleurig. De meeste van deze bitcoin zijn waarschijnlijk allang ‘dood’, oftewel voor altijd verloren. Niemand kan ze ooit nog gebruiken. Goed om te weten: heel af en toe vind er een transactie plaats met bitcoin van meer dan 7 jaar oud, maar het aantal is jaarlijks op één hand te tellen.

Satoshi’s stash

Een groot gedeelte van de bitcoin is toe te wijzen aan Satoshi Nakamoto. De raadselachtige bedenker van bitcoin heeft ongeveer 1,1 miljoen bitcoin gedolven. Deze bitcoin zijn meer dan 10 jaar niet verplaatst. Aangezien niemand weet waar hij – of zij/hen – vandaag is, of überhaupt nog in leven is, is het lot van deze bitcoin onduidelijk.

Maar zelfs als we de bitcoin van Satoshi buiten beschouwing laten, zijn er nog eens 2,6 miljoen bitcoin voor altijd verloren. Dit kan verschillende redenen hebben. Denk aan zoekgeraakte private keys, kapotte harde schijven, mensen die sterven zonder iemand hun portemonnee achter te laten of opzettelijk verbrande bitcoin.

Opzettelijk verbrande bitcoin

Wat is opzettelijk ‘verbrande’ bitcoin? Niet alle bitcoin-adressen kunnen worden besteed. Het Genesis-block kan bijvoorbeeld nooit worden uitgegeven, maar ook bitcoin die naar een burn-adres is verstuurd is niet meer uit te geven. Deze bitcoin blijft voor altijd onbruikbaar. Een burn-adres heeft namelijk geen private-key en het is ook onmogelijk om er één te genereren. Het zijn dus niet alleen zombies waarvan verwacht wordt dat ze niet meer tot leven komen, maar ze zijn voor goed verdwenen. Hoeveel bitcoin is er precies verbrand?

Het aantal bitcoin op een burn-adres is 3.065,58 BTC, ruim drieduizend bitcoin dus, omgerekend 60 miljoen euro. Deze aantoonbaar verloren hoeveelheid bitcoin valt in één van de onderstaande categorieën:

• Niet geclaimde beloning voor miners: het bitcoin-protocol stelt dat wanneer miners een geldig blok vinden, een speciale transactie is toe te voegen om een beloning plus de transactiekosten te claimen. Miners mogen niet meer claimen dan de gespecificeerde beloning, maar ze mogen wel minder claimen.
• Bitcoin verzonden naar een burn-adres. Deze burn-adressen worden geïdentificeerd als een adres waarvan de private-key niet bestaat. Deze adressen zijn nagenoeg onmogelijk willekeurig gegenereerd zoals ‘1Anything111111111111111111125qfuN’
• Bitcoin verzonden naar een ‘OP_RETURN’. OP_RETURN manier die voornamelijk is gebruikt om gegevens op de blockchain op te slaan. Munten die naar OP_RETURN worden verzonden, zijn aantoonbaar niet te besteden omdat ze niet worden toegevoegd aan de UTXO-set.

Bitcoin en langetermijnhouders

Het gebruik van on-chaindata maakt het gedrag van beleggers inzichtelijk. Hiervoor is het cruciaal om onderscheid te maken tussen langetermijnhouders (LTH ~ investeerders) en kortetermijnhouders (STH ~ handelaren).

Handelaren streven ernaar om ‘de markt te verslaan’ en spelen in op prijsschommelingen op de korte termijn, terwijl langetermijnhouders een lagere tijdsvoorkeur hebben. De langetermijnhouders zijn overtuigd van de toekomst van bitcoin. Deze houden bitcoin vast gedurende lange tijdperiodes om slechts tijdelijk ‘winst’ te nemen tijdens een bullmarkt.

De splitsing tussen korte- en langetermijnhouder wordt gemaakt op 155 dagen. 

• Als een UTxO een ouderdom heeft van minder dan 155 dagen, behoort die tot de groep van een kortetermijnhouders. 
• Als een UTxO een ouderdom heeft van meer dan 155 dagen, behoort die tot de groep van langetermijnhouders.

Maar hoe is de groep van langetermijnhouders? Deze groep van langetermijnhouders bezit 11,1 miljoen bitcoin*. 

Dit is zichtbaar in de onderstaande grafiek. In de grafiek is ook een golfbeweging te zien, die omgekeerd loopt ten opzichte van de bitcoin prijs. Lange termijn houders zijn de échte bitcoiners kun je stellen. Ze hebben onverminderd vertrouwen, wát er ook gebeurt. Prijsdalingen zien ze als een kans om goedkoop satoshi’s te kopen, terwijl ze tijdens een bullmarkt gedeeltelijk verkopen.

*UTxO’s ouder dan 7 jaar heb ik niet mee genomen in dit aantal, terwijl deze wel bij de groep van lange termijn houders horen. Ik heb ze buiten beschouwing gelaten omdat deze UTxO’s hoogstwaarschijnlijk verloren zijn (op enkele duizenden bitcoin na).

Bitcoin en kortetermijnhouders

Kortetermijnhouders zijn de typische handelaren. Het zijn UTxO’s in bezit van marktdeelnemers die speculeren op korte termijn prijsfluctuaties, maar ook marktdeelnemers die bitcoin gebruiken als betaalmiddel. Het zijn dus bitcoin die ‘gewoon’ in omloop gaan. 

Aan de onderstaande grafiek valt op hoe het bezit van kortetermijnhouders in dezelfde cadans gaat als de bitcoin prijs. Dit komt doordat langetermijnhouders (degene die alle bitcoin opkopen in een bearmarkt) winst gaan nemen tijdens een prijsstijging.

De munten worden verplaatst op het bitcoinnetwerk doordat ze naar een beurs worden gestuurd en daarmee worden ze weer liquide. Doordat deze bitcoin wordt verplaatst behoren ze tot de kortetermijnhouders. De kortetermijnhouders bezitten 4,3 miljoen bitcoin.

Conclusie

Er is momenteel 19,2 miljoen bitcoin in omloop, maar niet alles hiervan kan nog gebruikt worden. Ruim 3,8 miljoen (20%) bitcoin kunnen we als verloren beschouwen. Het gaat om een groep UTxO’s met een ouderdom van meer dan 7 jaar oud. Enkele keren per jaar vindt een transactie plaats met enkele duizenden bitcoin met deze ouderdom, maar dat gebeurt slechts sporadisch.

De grootste groep wordt bezit door de lange termijn houders. Dat is niet onlogisch, aangezien langetermijnhouders voornamelijk kopen tijdens bearmarkten. Het zijn bezitters die ten koste van vrijwel alles bitcoin willen kopen, omdat ze volledig vertrouwen hebben in dit geld. Deze groep bestaat uit 11,1 miljoen bitcoin (58%).

En dan de kortetermijnhouders. Bitcoins die actief wordt verstuurd over het netwerk, in de handen van kortetermijnbeleggers of gebruikers van het netwerk. Deze groep heeft 4,3 miljoen bitcoin, gelijk aan 22%.

Het gaat dus om 20% van de bitcoin die écht verloren is. Dat is treurig als je onbedoeld je private-keys bent verloren, maar het is wel gunstig voor de overige marktdeelnemers. Verloren bitcoin maakt namelijk de overige resterende bitcoin iets meer waard. Het wordt schaarser, meer zeldzamer en lastiger om aan te komen. Deze verloren bitcoin is in feite een donatie aan alle deelnemers aan het bitcoinnetwerk.