Box 3-belasting betalen over bitcoin. Zeker met de steeds meer uit de klauwen lopende kabinetsplannen een onderwerp dat steeds meer in opspraak komt. Een hogere belasting over de waarde en het plan om vermogenswinst ook met circa 36% te belasten is nogal wat.

Genoeg andere landen kennen een veel milder belastingregime wat steeds interessanter wordt voor mensen die de mogelijkheid hebben om te emigreren of hybride te wonen, zegt Joost Muller, fiscaal jurist.

Bitcoin Focus komt wekelijks meerdere keren uit – compleet gratis en value4value. Steun ons daarvoor met een lightningdonatie op onze website!

Geregeld spreek ik mensen – waaronder bitcoiners en vermogenden – die de basisspelregels van ‘Box 3 sparen en beleggen’ niet helemaal begrijpen. Laat staan de internationale regels. Een algemene uiteenzetting van Box 3 vind je in de Bitcoin Focus digitaal #226 en in de eerste printeditie van Bitcoin Focus (winter 2023). Dit artikel focused zich op het fiscale woonland. Relevant voor bitcoiners die te maken hebben met emigratie of hybride wonen.

Bij volledige (en duidelijke) emigratie of volledig woonachtig zijn in Nederland is het eenvoudiger en zijn in de basis de regels van dat land van toepassing. In dit artikel probeer ik met simpele woorden weer te geven wat fiscaal inwonerschap is en hoe dat bepaald wordt.

Box 3 – wat is (niet) in Nederland belast

In principe vallen al je waardevolle bezittingen – uitgaande van wonen in Nederland – in box 3. Dit geldt alleen niet voor de eigen woning (waar je in woont), een onderneming of een aandelenbelang in een rechtspersoon van 5% of meer.

Gebruiksvoorwerpen zoals een auto of inboedel zijn ook niet belast. Onroerend goed in het buitenland is het enige vermogen dat doorgaans in het land waar het ligt, belast is. In Nederland moet je dat (formeel) wel aangeven, maar vervolgens is het doorgaans vrijgesteld.

Bovenstaande betekent dus ook dat bankrekeningen in het buitenland of tegoeden in de vorm van bitcoin, andere cryptovaluta of fiatgeld bij buitenlandse exchanges in Nederland belast zijn als je in Nederland woont.

In de basis bepaalt het nationale fiscale recht van een land of iemand inwoner en daardoor belastingplichtig is. Hebben twee landen een fiscaal verdrag, dan bepaalt dat verdrag wie uiteindelijk hoeveel mag heffen en voorziet in voorkoming van dubbele belasting. Nederland heeft met de meeste moderne landen een belastingverdrag. Op rijksoverheid.nl zijn deze eenvoudig te vinden. Deze verdragen zijn vaak gebaseerd op het OESO-modelverdrag en volgen dezelfde rode draad.

Fiscale woonplaats van mensen en bedrijven

Een mens kan slechts één fiscaal woonland hebben (!). Een onderneming kan in meerdere landen gevestigd zijn en wordt in dat geval als het ware opgeknipt in partjes en per partje wordt er winst toegerekend.

In tegenstelling tot hoe veel mensen denken, wordt de fiscale woonplaats van een natuurlijk persoon (mens) en de fiscale vestigingsplaats van een rechtspersoon (bedrijf) “naar omstandigheden beoordeeld” aldus de Algemene Wet inzake Rijksbelastingen. Een gemeentelijke inschrijving of postadres aanhouden is niet doorslaggevend. De Nederlandse fiscus kan doorgaans vijf tot soms twaalf (!) jaar terug navorderen. Discussies met de Belastingdienst kunnen erg vervelend en duur zijn. Zeker tezamen met rente en eventuele boetes.

Bij een mens wordt vooral gekeken naar ‘het centrum van levensbelangen’ of ‘het middelpunt van sociaal leven’. Denk hierbij aan zaken als het gezin, vriendschappen, lidmaatschappen, persoonlijk verbruik van gas, elektra & autobrandstof, bezoek huisarts, etc. In belastingverdragen is vaak een ‘tie-breaker’ opgenomen die oplossing moet bieden als beide landen willen heffen.

Belasten van loon uit arbeid

Veel landen hebben middels een verdrag voor werknemers de 183-dagenregel ingesteld. Verblijft een werknemer minder dan 183 dagen in het werkland, dan mag het woonland heffen (als uitzondering op het beginsel dat het werkland heft). Deze regeling geldt alleen voor arbeid. Dus niet voor inkomsten uit vermogen. Toch vermeld ik het even.

De kern van dit artikel: duidelijkheid & sturing

Mensen zijn gek op de weg van de minste weerstand. Begrijpelijk. Maar gaan ook vaak (te) kort door de bocht door bijvoorbeeld ‘wel even een postadres ergens te fixen’. En de praktijk (relatief weinig controles) zegt vaak niets over de juridische werkelijkheid. Die 180 graden anders kan zijn.

Mocht hybride leven je aanspreken, denk dan goed na over de kern van je sociale leven. Dit zal bij de ene (gezin) een stuk makkelijker zijn dan de ander (flierefluiter). Besef ook dat je hierin kunt sturen en dat je zaken vast kunt leggen (of opzeggen).

In de praktijk is veel waarde toe te kennen aan welke woning(en) fysiek worden betrokken en waar een eventueel gezin zich voornamelijk bevindt. Een economische band – waar verdien je je inkomsten – wordt niet zo zwaar gewogen in dit verband.

De bewijslast ligt primair bij de fiscus, maar er is ook rechtspraak dat die bij de (vermeend) belastingplichtige ligt. In Nederland is vooroverleg met de Belastingdienst vaak mogelijk. Dit heeft voor- en nadelen. Binnen het grijze gebied kun je zelf wel invullen welk standpunt de Nederlandse Belastingdienst wellicht zal innemen.

Bitcoin Focus

Bitcoin Focus is het eerste Nederlandstalige bitcoin printmagazine ooit! Lees supervette bitcoinverhalen is deze genesiseditie met ruim 70 pagina’s. Met o.a. de Noderunners, Aaron van Wirdum, Boris van de Ven, Bert Slagter en Sjors Provoost.

Bestel het magazine nu voor slechts 18,90 euro! Gebruik daarvoor de code BITCOINFOCUS in het bestelformulier.