In de afgelopen twee weken heeft de Duitse overheid haar volledige voorraad bitcoin verkocht. Dit betrof bijna 50.000 bitcoin, verspreid over een periode van één maand, sinds 19 juni. Deze beweging van de Duitse overheid biedt een interessant aanknopingspunt om het bitcoinbezit van overheden nader te bekijken.

Naast het bekende voorbeeld van Duitsland en het veelbesproken El Salvador, zijn er nog veel meer leuke details te ontdekken over het bitcoinbezit door overheden. Het doel is niet om een compleet overzicht te geven van alle bitcoinbezitende landen en overheden, maar we willen op z’n minst de belangrijkste behandelen!

Verifieerbare adressen

Een van de belangrijkste kenmerken van bitcoin is de transparantie. De blockchain is openbaar en voor iedereen inzichtelijk. Elke transactie die ooit heeft plaatsgevonden, wordt vastgelegd op de blockchain en is voor iedereen toegankelijk en verifieerbaar. Deze eigenschap stelt ons in staat om de balansen van overheden te bekijken, mits het bekend is welke adressen tot een overheid behoren.

Voor enkele landen waaronder Duitsland, Verenigde Staten, Oekraïne en El Salvador is dit bekend. Dit komt doordat deze adressen zijn genoemd in officiële communicatie en (rechtszaak)-documenten. Voor andere landen is het niet altijd bekend welke adressen ertoe behoren. Het is voor die landen lastiger te verifiëren en te volgen wat er met de bitcoin gebeurd.

Laten we eerst de overheden bekijken waarvan de bitcoinadressen bekend zijn.

Duitsland

Duitsland is de olifant in de kamer. Het land heeft veel aandacht gekregen in het bitcoinnieuws omdat er veel bitcoin in- en uit de geassocieerde wallets worden verplaatst. Technisch gezien is het niet Duitsland zelf, maar de staat Saksen die de bitcoin in omloop brengt.

Het gaat om 49.857 bitcoin die in januari in beslag waren genomen van de illegale-filmsite Movie2k. Op 19 juni voerden de Duitse autoriteiten de eerste transactie uit, waarbij ze 2.000 bitcoin verkochten tegen een prijs van $65.500.

Vanaf die datum startte Saksen de volledige verplaatsing/verkoop van hun bitcoinvoorraad, en per 12 juli om 20:00 uur zijn alle bitcoin verplaatst uit de originele wallet. Opvallend was dat de snelheid toenam naarmate de tijd vorderde.

De instanties voerden uiteindelijk meerdere transacties per dag uit en verhoogden de hoeveelheid, met een piek van 8.700 bitcoin in één enkele transactie. De bitcoin is verplaatst naar verschillende platforms, waaronder Kraken, Bitstamp, Coinbase en FlowTraders.

Verenigde Staten

De Amerikaanse overheid bezit momenteel maar liefst 208.898 bitcoin, omgerekend een waarde van ongeveer 12,5 miljard dollar. Deze bitcoin is verkregen door inbeslagnames in verband met illegale activiteiten en hacks. Het bezit is verdeeld over drie grote batches:

1. Batch 1: In november 2020 nam de Amerikaanse overheid 69.300 bitcoin in beslag, gerelateerd aan de sluiting van Silk Road. Deze bitcoin, samen met geforkte crypto’s zoals Bitcoin Cash, werden buitgemaakt van een hacker die de fondsen sinds 2013 had weggesluisd.

2. Batch 2: In februari 2022 werden 94.700 bitcoin in beslag genomen, afkomstig van de Bitfinex-hack in 2016. Amerikaanse autoriteiten arresteerden een stel dat probeerde de buit wit te wassen. Dankzij de transparantie van de blockchain konden de autoriteiten deze transacties traceren.

3. Batch 3: In maart 2022 werd 40.000 bitcoin in beslag genomen in de zaak van James Zhong, die betrokken was bij de diefstal van 50.000 bitcoin van Silk Road. De bitcoin was opgeslagen op een computer die hij had verstopt in de vloer van zijn badkamer.

Opmerkelijk is dat de Amerikaanse overheid in maart 2023 aankondigde ten minste 41.491 bitcoin te gaan verkopen. Echter, er zijn slechts 20.025 bitcoin op de markt gekomen. Waarom de verkoop van de resterende bitcoin niet is doorgegaan, is onduidelijk.

El Salvador

El Salvador is wellicht de bekendste overheid die bitcoin bezit. Het is namelijk het eerste land dat bitcoin als wettig betaalmiddel heeft erkend, wat gebeurde in juni 2021. Het land profiteert op verschillende manieren van bitcoin:

• Economische Inclusie – El Salvador heeft een aanzienlijke bevolking zonder toegang tot traditionele bankdiensten. Door bitcoin als wettig betaalmiddel te accepteren, wordt deze groep laagdrempelig in staat gesteld digitale transacties uit te voeren.
• Geldzendingen (Remittances) – Veel inwoners van El Salvador zijn afhankelijk van geldzendingen van Salvadoranen die in het buitenland werken. Voorheen werden hiervoor diensten zoals Western Union gebruikt, wat hoge transactiekosten met zich meebracht. Bitcoin biedt een kostenbesparend alternatief.
• Toerisme – Het accepteren van bitcoin als wettig betaalmiddel trekt extra toeristen aan naar El Salvador. Een goed voorbeeld is Bitcoin Beach in El Zonte, dat bijna als een bedevaartsplek wordt gezien.
• Economische Groei en Innovatie – De adoptie van bitcoin kan leiden tot economische groei en innovatie in El Salvador. Het land hoopt buitenlandse investeringen aan te trekken en een hub te worden in de bitcoin-wereld, wat kan resulteren in nieuwe banen en technologische ontwikkelingen.

Daarnaast heeft de overheid niet alleen bitcoin als wettig betaalmiddel ingevoerd, maar stimuleert ook diverse projecten rondom bitcoin. El Salvador houdt het niet enkel bij wetgeving en andere stimuleren om met bitcoin bezig te gaan. Ze hebben ook een aanzienlijke hoeveelheid bitcoin zelf aangeschaft: momenteel bezit het land 5.811 bitcoin, met een waarde van ongeveer $348 miljoen.

Een opvallend feit is dat president Bukele heeft aangekondigd dat El Salvador elke dag één bitcoin koopt totdat het onbetaalbaar wordt. Dit initiatief, dat in november 2022 werd gelanceerd als onderdeel van een dollar-cost averaging plan, wordt ook daadwerkelijk uitgevoerd. In de onderstaande grafiek is te zien dat er dagelijks precies één bitcoin op het adres van El Salvador wordt gestort, wat een mooi voorbeeld is van daad bij het woord voegen.

Oekraïne

Oekraïne is het laatste land met verifieerbare bitcoinadressen. Ze hebben hun adres openbaar gemaakt om donaties te ontvangen. Op 26 februari 2022, enkele dagen nadat Rusland Oekraïne aanviel, deelde de Oekraïense overheid via Twitter een adres voor bitcoin en ERC-20 tokens. Dit adres werd veel gebruikt, vooral in de eerste weken.

Binnen twee maanden hadden ze meer dan 450 bitcoin ontvangen op dit adres, naast de ontvangen ERC-20 tokens. Sinds december 2022 is het echter rustig geworden en ontvangen ze nauwelijks nog grote donaties op dit adres.

De strategie van Oekraïne verschilt aanzienlijk van die van andere landen. Oekraïne verplaatst de ontvangen bitcoin direct nadat ze zijn ontvangen. Door de transacties te volgen, blijkt dat deze naar Kuna Exchange worden verplaatst, waarschijnlijk om ze te verkopen voor fiatgeld ter ondersteuning van de oorlog.

Onverifieerbaar bitcoinbezit

Er zijn ook vele andere overheden die mogelijk bitcoin bezitten. Het is echter niet altijd duidelijk omdat er geen bekende adressen zijn. Hierdoor is het niet mogelijk om on-chain te volgen wanneer de bitcoin is ontvangen, hoeveel er momenteel wordt bezeten en of het inmiddels is verkocht. Toch wil ik een paar kort benoemen.

China

Kun je je het PlusToken Ponzi-schema nog herinneren? PlusToken was een piramidespel dat actief was in 2018 en 2019, voornamelijk in China en Zuid-Korea. De opbrengsten van dit schema waren enorm: 310.000 bitcoin, 9,17 miljoen ethereum en 51 miljoen EOS.

De oprichters van dit Ponzi-schema zijn uiteindelijk opgepakt door de Chinese overheid, die daarbij ook een groot deel van de bitcoin in beslag heeft genomen, namelijk 190.000. Naar verluidt is het grootste gedeelte hiervan verkocht via de exchange Huobi, maar het blijft onduidelijk of dit de volledige hoeveelheid is.

Bij Ethereum is het bijvoorbeeld ook niet het geval; er staan nog steeds enkele tientallen miljoenen op bekende ethereum-adressen die gerelateerd zijn aan deze scam.

Verenigd Koninkrijk

Tussen 2014 en 2017 was er in China een oplichter actief die met een beleggingszwendel meer dan 130.000 Chinese investeerders heeft opgelicht. De opbrengsten van zijn fraude werden omgezet in bitcoin. Zijn naam is Jian Wen en hij is inmiddels veroordeeld voor witwassen in Noord-Londen.

De Londense politie arresteerde hem in 2018 en nam bitcoin-wallets in beslag uit zijn huis en een kluis van Jian Wen. Dit was de grootste inbeslagname van bitcoin in het Verenigd Koninkrijk. In de wallets werd ongeveer 61.000 BTC gevonden, nu meer dan $4,3 miljard waard.

Een van de adressen die aan deze zaak gelinkt zijn, is 1HBM45n214sV9yXoizBwTksUgEysTPpk46. Vanuit dit adres werd in mei 2021 een transactie van 4.500 BTC gemaakt naar een onbekende wallet, terwijl het in bezit was van de overheid/onderzoekers.

Onderzoek van Elliptic, een bedrijf voor on-chain analyse, wijst erop dat deze bitcoin werd verplaatst naar mixers en Chinese exchanges. Dit suggereert dat de bitcoin niet door de overheid werd verplaatst, maar door iemand met een back-up van de wallet.

Bulgarije

In 2017 onthulde een politieoperatie genaamd “PRATKA/VIRUS” een criminele organisatie die de douanesystemen van het land had geïnfiltreerd met virussen. Bij deze operatie werden 28 verdachten gearresteerd en een grote hoeveelheid apparatuur en contanten in beslag genomen. Het opmerkelijkste was echter de inbeslagname van maar liefst 213.519 bitcoin.

Deze bitcoin werden datzelfde jaar verkocht tegen een gemiddelde prijs van 15.000 euro per stuk. De opbrengst werd gebruikt om nieuwe vliegtuigen voor het leger aan te schaffen. Het lijkt erop dat de prioriteiten van de autoriteiten behoorlijk verschilden van die van de gemiddelde bitcoinbezitter.

Tot slot

Er zijn verschillende overheden die bitcoin bezitten. Persoonlijk vind ik de houding en acties van El Salvador het meest opvallend. Ze hebben namelijk niet alleen een bitcoin-vriendelijk ondernemingsklimaat gecreëerd, maar ook daad bij woord gevoegd door daadwerkelijk bitcoin aan te schaffen voor de staatskas. Deze toewijding en het voorop lopen toont volgens mij echt lef.

Bij andere overheden zie je dat bitcoin meestal in beslag wordt genomen door het oppakken van oplichters en fraudeurs. Vooral Amerika valt hierbij op; ze hebben aangekondigd hun bitcoin te verkopen, maar zijn daar uiteindelijk mee gestopt.

Dit betekent natuurlijk niet dat Amerika opeens pro-bitcoin is, en de exacte reden is onbekend, maar het is wel een interessant. Zeker gezien de grote hoeveelheid bitcoin (meer dan 200.000 BTC) die Amerika in bezit heeft.

Meer adoptie van bitcoin door overheden is naar mijn mening slechts een kwestie van tijd. Toen ik in 2017 begon met bitcoin, kon ik amper geloven dat bedrijven of fondsen met de omvang van Grayscale, BlackRock of MicroStrategy grote hoeveelheden bitcoin zouden kopen.

Tegenwoordig is dat bijna normaal. Het perspectief verandert, en El Salvador heeft aangetoond dat bitcoin-adoptie door een overheid mogelijk is. Ik verwacht dat we over vier jaar terugkijken op deze periode en zullen zien dat de adoptie van bitcoin door overheden onvermijdelijk is geworden in een wereld met eindeloze fiat-currency.

Dat is mijn mening, en natuurlijk ben ik bevooroordeeld als bitcoiner 😉

Analytische groet,

Maarten